– Сабъаи сайёр –
МАШҲУР ЕТТИЛИКЛАР
Дунёда сонлар билан боғлиқ турли афсоналар юради. Кўпгина халқларда эса 7 сони хосиятли рақам ҳисобланади. Аслида бу ҳеч нарсани ҳал қилмаса-да ва ҳеч қандай илоҳий мантиққа эга бўлмаса-да, ҳаётда шу сон билан боғлиқ бир қанча ажойиботлар мавжуд. 7 кун, 7 мўъжиза, 7 ҳазина, 7 авлод, 7 иқлим, 7 ранг, 7 сайёра, 7 денгиз, 7 фарз… Қуйида машҳур еттиликлар билан танишасиз.
Дунёнинг етти мўъжизаси
1. Миср эҳромлари
2. Бобил осма боғлари
3. Артемида ибодатхонаси
4. Галикарнас даҳмаси
5. Зевс ҳайкали
6. Родосдаги ҳайкал
7. Искандария маёғи
Ўрта асрларнинг етти мўъжизаси
1. Рим коллизейи
2. Искандария ер ости йўллари
3. Буюк Хитой девори
4. Авлиё София ибодатхонаси
5. Стоунҳенж
6. Пиза минораси
7. Нанжинг будда ибодатхонаси
Замонавий дунёнинг етти мўъжизаси
Америка фуқаро муҳандислик жамияти 20 асрда инсоният томонидан барпо этилган қуйидаги обидаларни замонавий дунёнинг етти мўъжизаси деб атади. Ушбу рўйхат дунёнинг кўзга кўринган архитекторлари томонидан ишлаб чиқилган бўлиб, унда биноларнинг техник ва ижтимоий жиҳатлари ҳисобга олинган:
1. Channel Tunnel (Англия ва Франсияни боғловчи сув ости канали)
2. CN Tower (Торонтодаги телеминора)
3. Empire State Building (Нью-Йорк шаҳридаги осмонўпар бино)
4. Golden Gate Bridge (Сан-Франcискодаги кўприк)
5. Itaipu Dam (Бразилия ва Парагвайдаги тўғон)
6. Netherlands North Sea Protection Works (Нидерландия Шимолий денгиз муҳофазаси)
7. Panama Canal (Панама канали)
Дунёнинг янги етти мўъжизаси
National Geographic га кўра қуйидагилар дунёнинг янги етти мўъжизасидир:
1. Катта пирамида (Миср)
2. Авлиё София ибодатхонаси (Туркия)
3. Пиза минораси (Италия)
4. Вашингтон мақбараси (АҚШ)
5. Эйфель минораси (Франсия)
6. Тож Маҳал (Ҳиндистон)
7. Эмпайр Стейт Билдинг биноси (АҚШ)
Бошқа манбага кўра эса, қуйидагича:
1. Тож Маҳал (Ҳиндистон)
2. Буюк Хитой девори (Хитой)
3. Коллизей (Рим)
4. Пиза минораси (Италия)
5. Эйфель минораси (Париж)
6. Пасха оролидаги ёдгорлик (Чили)
7. Чичин Итца пирамидаси (Мексика)
Бу рўйхатлар эски жаҳон мўъжизалари каби аниқ бўлмай, ҳали ҳам муҳокама қилинмоқда. 2004 йили ЮНЕСКО томонидан дунёнинг янги етти мўъжизасини аниқлаш мақсадида интернет-сўров бошланган бўлиб, у ҳали ҳам давом этмоқда. Натижалар 2007 йил 1 январда эълон қилинади. Унга қуйидаги номзодлар қўйилган:
1. Авлиё София ибодатхонаси (Туркия)
2. Акропол (Греция)
3. Панатинаико стадиони (Греция)
4. Колизей (Италия)
5. Доджей саройи (Италия)
6. Пиза минораси (Италия)
7. Тож Маҳал (Ҳиндистон)
8. Потала ибодатхонаси (Тибет)
9. Алгамбра ибодатхонаси (Испания)
10. Версал саройи (Франция)
11. Ангкор-Ват саройи (Комбоджа)
12. Петр даҳмаси (Иордания)
13. Киотодаги қирол саройи (Япония)
14. Ааҳан федерал собори (Германия)
15. Барселонадаги Муқаддас оила собори (Испания)
16. Буюк Хитой девори (Хитой)
17. Эски Санъа шаҳри (Яман)
18. Эйфель минораси (Франция)
19. Озодлик ҳайкали (АҚШ)
20. Сан-Францискодаги “Олтин дарвоза” кўприги (АҚШ)
21. Мая пирамидаси (Мексика)
22. Сидней опера театри биноси (Австралия)
23. Пасха оролидаги ёдгорлик (Чили)
24. Тимбукту шаҳри (Мали)
25. Эмпайр Стейт Билдинг (Нью-Йорк)
26. Мачо-Пичку қалъаси (Перу)
27. Кремль саройи (Россия)
Ўрта асрларнинг унутилган етти мўъжизаси
1. Абу Симбел даҳмаси
2. Ангкор Ват
3. Тож Маҳал
4. Сент-Мичел тоғи
5. Моаи Статуси
6. Парфенон
7. Шведагон будда ибодатхонаси
Дунёнинг етти табиий мўъжизаси
1. Эверест чўққиси
2. Катта Барриер рифи
3. Гранд Канъон
4. Виктория шаршараси
5. Рио де Жанейро бўғози
6. Париcутин вулқони
7. Шимолий кўллар
Дунёнинг етти сувости мўъжизаси
1. Палау
2. Белиз Барриер рифи
3. Галапагос ороллари
4. Шимолий Қизил денгиз
5. Байкал кўли
6. Катта Барриер рифи
7. Чуқур денгиз вентиллари
Дунёнинг унутилган етти мўъжизаси
1. Биг Бен соати
2. Эйфель минораси
3. Гейтэвей устуни
4. Асван тўғони
5. Гувер тўғони
6. Моунт Рушмор миллий мемориали
7. Петронас минораси
Дунёнинг унутилган етти табиий мўъжизаси
1. Анҳел шаршараси
2. Фунди қўлтиғи
3. Игуасу шаршараси
4. Кракатоа ороли
5. Фужи тоғи
6. Килиманжаро тоғи
7. Ниагара шаршараси
Етти хазина
1. Сигир – рўзғорнинг қассоби ва баққоли
2. Асалари – оиланинг табиби
3. Ипак қурти – қизларнинг сепи
4. Обжувоз – қозоннинг ёғи
5. Тегирмон – қориннинг белбоғи
6. Ўрмон – иморат “суяги”, қозон олови
7. Товуқ – ҳам обиёвғон, ҳам дори-дармон
Ҳафта кунлари
Ўзбекча: Жума, Шанба, Якшанба, Душанба, Сешанба, Чоршанба, Пайшанба.
Арабча: Явмул-жумъа, Явмус-сабт, Явмул-аҳад, Явмул-иснайн, Явмус-саласа, Явмул-арбаъа, Явмул-ҳамис.
Туркча: Жума, Жумартеси, Пазар, Пазартеси, Сали, Чаршамба, Першембе.
Инглизча: Friday, Saturday, Sunday, Monday, Tuesday, Wednesday, Thursday.
Форсча: Одина, Шанба, Якшанба, Душанба, Сешанба, Чаҳоршанба, Панжшанба.
Русча: Пятница, Суббота, Восскресенье, Понедельник, Вторник, Среда, Четверг
Лотинча: Dies Solis, Dies Lunae, Dies Martis, Dies Mercurii, Dies Jovis, Dies Veneris, Dies Saturni.
Саксонча: Sunnandaeg, Monandaeg, Tiwesdaeg, Wodnesdaeg, Thunresdaeg, Frigedaeg, Sater–daeg.
Немисча: Sonntag, Montag, Dienstag, Dienstag, Donnerstag, Freitag, Samstag.
Французча: Dimanche, Lundi, Mardi, Mercredi, Jeudi, Vendredi, Samedi.
Итальянча: Domenica, Lunedì, Martedì, Mercoledì, Giovedì, Venerdì, Sabato.
Испанча: Domingo, Lunes, Martes, Miércoles, Jueves, Viernes, Sábado.
Моддаларнинг етти кўриниши
1. Қаттиқ ҳолати
2. Суюқ ҳолати
3. Газсимон ҳолати
4. Плазма ҳолати
5. Нейтрон ҳолати
6. Эпиплазма ҳолати
7. Физик вакуум ҳолати
Етти мусиқа нотаси
1. До
2. Ре
3. Ми
4. Фа
5. Сол
6. Ля
7. Си
Етти авлод
1. Фарзанд
2. Невара
3. Чевара
4. Эвара
5. Панневара
6. Овора
7. Бегона
Етти иқлим
1. Экваториал
2. Субэкваториал
3. Тропик
4. Субтропик
5. Мўътадил
6. Субарктик
7. Арктик
Етти ранг
1. Оқ
2. Сариқ
3. Қизил
4. Қора
5. Кўк
6. Яшил
7. Апельсин ранг
Етти сайёра
Қадимги халқлар етти муқаддас сайёра инсон ҳаётига, тақдирига, ўзаро ҳаракатларига боғлиқ деб тушунганлар ва шундан ҳафта кунларини чиқарганлар. Қуёш ва Ойни ҳам шунга киритишган. Улар:
1. Қуёш – Офтоб, Шамс, Хуршид, Меҳр, Яшиқ; Куч-ғайрат рамзи
2. Ой – Қамар, Моҳ, Анбар, Ялчиқ; Дилбарлик рамзи
3. Марс – Миррих, Баҳром, Кўркуд; Жангу жадал тимсоли. Грекларда уруш худоси
4. Меркурий – Аторуд, Ҳулкар, Сурайё, Орзу, Дабир; Ақл-заковат, донолик рамзи
5. Юпитер – Муштарий, Ўнгой, Қорақуш, Буржис; Бахт рамзи
6. Венера – Зуҳро, Чўлпон, Сириус, Йилдириқ, Ноҳид, Сақид; Севги рамзи
7. Сатурн – Зуҳал, Секантир, Кронос; Деҳқончилик ва ҳосилдорлик рамзи
Етти мукаммал фанлар
Қадимги ва ўрта аср таълим тизимида онгни ва мантиқни юксалтирувчи етти фан мавжуд эди. Ушбу фанларни қадимги юнон мутафаккирлари комилликка элтувчи йўл дея таърифлаганлар:
1. Грамматика
2. Мантиқ
3. Риторика
4. Геометрия
5. Арифметика
6. Астрономия
7. Мусиқа
Қадимги грекларнинг етти донишманди
Эрамиздан аввалги 6-7 асрларда қадимги Юнонистонда яшаган файласуф ва сиёсатчиларнинг энг машҳурлари “етти донишмандлар”дир:
1. Приенлик Биас (эр.ав. 6 аср)
2. Спарталик Чилон (эр.ав. 6 аср)
3. Линдуслик Клеобулус (эр.ав. 6 аср)
4. Коринфлик Периандер (эр.ав. 585 йилда вафот этган)
5. Майтиленлик Питтаcус (эр.ав. 650-570)
6. Афиналик Солон
7. Милетлик Фалес
Етти денгиз
Қадимги денгизчилар дунёни 7 денги ўраб туради деб ҳисоблаганлар (океанларни ҳам киритганлар):
1. Шимолий Атлантика океани
2. Жанубий Атлантика океани
3. Шимолий Тинч океани
4. Жанубий Тинч океани
5. Ҳинд океани
6. Арктика океани
7. Жанубий океан
Қадимги Римнинг етти подшоси
Афсоналарга кўра Римни дастлаб бошқарган 7 подшо эр.ав. 753 йилдан 510 йилгача ҳукмронлик қилганлар:
1. Ромулус
2. Нума Помпилиус
3. Туллус Ҳостилиус
4. Анcус Марcиус
5. Луcиус Таркуиниус Присcус
6. Сервиус Туллиус
7. Луcиус Таркуиниус Супербус
Қадимги японларнинг етти худоси
Қадимда японлар бахт, бойлик ва узоқ умр келтириши учун 7 та худони ўйлаб топишди. Бунга эътиқод қилиш 15 асрга келиб жудаям кучайди. Улар:
1. Эбису – балиқ овлаш ва савдо худоси
2. Даикоку – бойлик ва қишлоқ ҳўжалиги худоси
3. Бишамонтен – омад худоси
4. Бензаитен – сув ва мусиқа худоси
5. Ҳотеи – мой худоси
6. Фукурокужу – Абадият худоси
7. Журожин – Узоқ умр худоси
Етти опа-укалар
Қадимги юнон мифларига кўра, Плеонлик Атлас билан Океануснинг қизлари. Мифга кўра улар оталарининг аянчли тақдиридан ёки опалари Ҳядеснинг ўлимидан ранжиб ўз жонларига қасд қиладилар. Коинотдаги баъзи юлдузлар уларнинг номи билан аталади:
1. Электра
2. Майа
3. Тайгете
4. Алcёне
5. Cелаено
6. Стеропе
7. Меропе
Етти қават осмон
Имом Бухорий ва Имом Муслимлардан ривоят қилинган “исро ва меърож” ҳақидаги ҳадисларда пайғамбаримиз Муҳаммад с.а.в.нинг Масжидул ақсодан осмонга кўтарилганликлари ҳақида ривоят қилинади. Ушбу ҳадисга кўра, Расулуллоҳ с.а.в. еттита осмондан ўтадилар ва ҳар бир осмонда қуйидаги пайғамбарлар билан учрашадилар:
1. Биринчи осмон – Одам алайҳиссалом
2. Иккинчи осмон – Исо ва Яҳё алайҳиссаломлар
3. Учинчи осмон – Юсуф алайҳиссалом
4. Тўртинчи осмон – Идрис алайҳиссалом
5. Бешинчи осмон – Ҳорун алайҳиссалом
6. Олтинчи осмон – Мусо алайҳиссалом
7. Еттинчи осмон – Иброҳим алайҳиссалом
Аршнинг соясидаги етти кимса
Абу Ҳурайра р.а. Пайғамбаримиз Муҳаммад с.а.в. дан шундай ривоят қиладилар: “Етти кишини Аллоҳ таоло Аршнинг соясида соялантиради:
1. Одил бошлиқни;
2. Ёшликдан Аллоҳнинг ибодати билан ўтган кишини;
3. Ёлғиз ҳолида Аллоҳни эслаб кўз ёш тўккан кишини;
4. Қалби доим масжид билан боғланган кишини;
5. Ўнг қўли билан берган садақани чап қўли билмаган (яъни, махфий садақа қилган) кишини;
6. Аллоҳ йўлида дўстлашган икки кишини;
7. Чиройли аёл фаҳшга чорлаганда “Аллоҳ таолодан қўрқаман”, деб бош тортган кишини”.
Исломда иймондаги етти фарз
1. Аллоҳга;
2. Аллоҳнинг фаришталарига;
3. Аллоҳнинг китобларига;
4. Аллоҳнинг пайғамбарларига;
5. Охират кунига;
6. Тақдирга, яъни яхшилик ҳам, ёмонлик ҳам Аллоҳдан эканига;
7. Ўлимдан кейин қайта тирилмоққа ишониш.
Инжилдаги етти ҳалок қилувчи гуноҳ
1. Мағрурлик
2. Бахиллик
3. Очкўзлик
4. Ғазаб
5. Еб-тўймаслик
6. Ҳасад
7. Дангасалик
Давронбек ТОЖИАЛИЕВ тайёрлади.
«7 мўъжиза» газетаси, 16.03.2006
[singlepic id=53 w=500 h=500 float=center]