– Ersiz xotin yugansiz ot kabidir.

– Xo’rozsiz tong otmaydi.

– Oq devorni xohlagan rangingga bo’yaysan.

– Xudo senga tuynukdan hech narsa tashlamaydi. O’zing ishlab top.

– Boyqushning ko’ziga bolasi tovusdan go’zal ko’rinadi.

– Yaxshi kunda – hamma yaxshi, yomon kunda – birodaringni eslab qolasan.

– Birovning qozonida osh qilolmaysan.

– Bo’ri cho’ponga yaramaydi.

– Bo’ri menga tegmayaptimi – ming yil yashasin!

– O’g’ri qutulib qoldi, guvoh qamoqda qoldi.

– Hamma falokat – tildan.

– Poda ketib bo’ldi-yu, u buzoqni qidiryapti.

– Otilgan o’qni qaytarib bo’lmaydi.

– Yukni tuya tashiydi, ko’ppak esa ozadi.

– Mix taqani asraydi, taqa – otni, ot – mardni, mard – Vatanni.

– Mushuklar yo’q bo’lsa, sichqonlar bayram qiladi.

– Semiz ozisa, ozg’inning ruhi uchadi.

– Asosiysi ishni boshla, u o’z-o’zidan nihoya topadi.

– Och hammani och deb o’ylaydi.

– Dushmaning zaif bo’lsa ham xushyor tur.

– Beruvchi qo’l oluvchi qo’ldan afzal.

– Bolalar uchun ota hammadan kuchli.

– Qo’ng’izga uning bolasi – eng go’zal mavjudot.

– Chumoliga shudring – suv toshqini.

– Sichqonga mushuk – sher.

– Yaxshi otni eski egardan ham biladilar.

– Uydagi o’g’rini tutolmaysan.

– Qizga tanbeh – kelinga ishora.

– Jinni hammani telba deb o’ylaydi.

– Agar go’zallik o’n qism bo’lsa, undan to’qqiz qismi – kiyimda.

– Ishing orqaga ketsa, holva yeb ham tishingni sindirasan.

– Bo’riga achinsang qo’ydan ayrilasan.

– Semiz molni terisidan bilib olasan.

– Uylanishga chog’landingmi – ko’zingga emas, qulog’ingga ishon.

– Qiyshiq quvurdan ham tutun to’g’ri kiraveradi.

– Kichkina qamish ham boshni yorishi mumkin.

– Binoning qandayligi xarobasidan ham ma’lum.

– Mingta xola bir ona bo’lolmas.

– Bo’ridan cho’pon chiqmaydi.

– Bitta burgani deb ko’rpani yoqmaydilar.

– Ayol kishi o’z xonadonida ham beka, ham xizmatkor.

– Har maysa o’z ildizidan o’sadi.

– Hammaga o’z maskani shirin.

– Tog’ qanchalik baland bo’lmasin, uning ustidan yo’l o’tadi.

– Tuya qanchalik katta bo’lmasin, eshakning jilovidan tutadi.

– Turmushga chiqish – katta qizdan, pol artish – kichkinasidan.

– Eshakka egar solganing bilan, ot bo’lolmaydi.

– Qozon qanday bo’lsa, osh ham shunday bo’ladi.

– Tashi qanday bo’lsa, ichi ham shunday.

– Ajdodi qanday bo’lsa, avlodi ham shunday.

– Qaysi barmog’ingi kesib olsang ham – og’rig’i bir xil.

– Qimorboz hech qachon vaqtida to’xtatmaydi.

– Bo’tqani yog’ bilan buzolmaysan.

– Otdan ot tug’iladi, eshakdan – eshak.

– Cho’pon ko’p bo’lsa, qo’yni bo’ri yeb ketadi.

– Ishing yurishmasa, o’z iting ham qopadi.

– Ilonning boshi og’risa, yo’l o’rtasida yotib oladi.

– Gapning oxiri boshidan ma’lum.

– Sigir suv ichsa sut bo’ladi, ilon ichsa – zahar.

– Egri chizg’ich bilan to’g’ri chiziq chizolmaysan.

– Kim yoshligida aldasa, katta bo’lganda ham ishonmaydilar.

– Kim boylasa, o’sha yechadi.

– Kamchiliksiz qayliq qidirgan yigit xotinsiz qoladi.

– Qiyinchilik ko’rmagan yaxshi hayot kechirolmaydi.

– Zilziladan omon qolganga yong’in qo’rqinchli emas.

– Shamolga tupursang, betingga yopishadi.

– Atirgul tergan tikandan qo’rqmaydi.

– Kim onasini hurmat qilsa, boshqani so’kmaydi.

– Kim birovning otiga minsa, alaloqibat piyoda qoladi.

– Ikki kemaga chirmashgan cho’kib ketadi.

– Tulki qaerda bo’lsa, dumi ham o’sha yerda.

– Sher – urg’ochi yoki nar bo’lmasin – baribir sher.

– Tulkiga xo’rozning qancha turishi qiziq emas.

– Bekor yurgandan dushmanga tosh tashib bermoq afzal.

– Birovning oshidan o’zingning qattiq noning afzal.

– Ikki marta eshitgandan bir marta ko’rgan afzal.

– O’zga yurtdagi atirguldan, Vatandagi tikan afzal.

– Ayiq bolasini oppog’im deydi, tipratikan yumshog’im deydi.

– Mening otam ayyor – xamirning har bo’lagini sanaydi, onam undan ham ayyor – har bo’lakni bo’lakchalarga bo’ladi.

– Yosh – baquvvat, qari – aqlli.

– Dengizdan qancha olsang ham kamaymaydi.

– Olma shoxida olcha o’smaydi.

– Beozor eshakka ikki kishi minadi.

– Qarilar bilan oila mustahkam turadi.

– Ishning boshlanishi – yarim tugashi.

– Eshitganingga emas, ko’rganingga ishon.

– Quloqqa ishonma, ko’zga ishon.

– Hamma oq narsa qor emas.

– Vovillagan har narsa – it emas, gapirayotgan har narsa – odam emas.

– Hamma tuxumdan ham jo’ja chiqmaydi.

– Qo’shningga ishonma – shamsiz qolasan.

– Mehmonga aytilsang rad etma, taklif etilmagan joyga burun suqma.

– Mehnat qilmasang – rohatlanmaysan.

– Badaniga qarama, kiyimiga qara, qalbiga qara.

– Kim yozganiga emas, nima yozganiga qara.

– Chiroq ko’ringan joyga emas, it hurigan joyga bor.

– Bajarib bo’lmaydigan ish yo’q.

– Chaqirilgan mehmon burchakda o’tirmaydi.

– Baxtsizlik juft keladi.

– Kech tushmagan kun yo’q.

– Omadsiz ovga borsa toqqa tuman tushadi.

– Xunuklik va kambag’allikni qofiya bilan ham, kiyim bilan ham, to’sib bo’lmaydi.

– Hech kim o’z kamchiligini ko’rmaydi.

– Hozirgi chumchuq o’tgan yilgiga chirqillashni o’rgatadi.

– Ko’zlar sevgini so’zlab beradi.

– Mo’l-ko’l arpa otni ham o’ldiradi.

– Dehqonga qovun sotilmaydi.

– Bitta laylak bilan bahor kelib qolmaydi.

– Bitta chiroq qirq kishini yoritadi.

– Bitta gul bilan bahor kelib qolmaydi.

– Bitta asalari bir uya pashshadan afzal.

– Ba’zilar yeyish uchun yashaydi, ba’zilar yashash uchun yeydilar.

– Bir zarb bilan daraxtni qulatolmaysan.

– Bir qo’l bilan qarsak chalolmaysan.

– Bir o’q bilan ikki qushni urolmaysan.

– Burgut pashsha tutmaydi.

– Eshak ot bo’lolmaydi, jigar – go’sht.

– Buqa hazil qilsa ko’zsiz qolasan.

– Ota bolaga bog’ni berdi, bola otaga bir bosh uzumini minnat qildi.

– Otang – piyoz, onang sarimsoq bo’lsa, sen qanday atirgul bo’laqolding?

– Podadan qolgan qo’y, bo’riga yem bo’ladi.

– Tuyadanam kattasi bor – fil.

– Jayron quvigan o’tloqqa boradi, cho’chqa quvigan balchiqqa.

– Eshakka egar topgunimcha, uni bo’ri yeb ketdi.

– Temir ishlab tursa, zanglamaydi.

– Ilonni dumiga tegmasang, seni chaqmaydi.

– Olish oson, berish qiyin.

– Eshakning egari o’zidan katta.

– Cho’chqacha xurxurlashni cho’chqadan o’rganadi.

– O’t va o’tin do’stlasholmaydi.

– Chevar juldur kiyimga yalchimaydi.

– Ishni dangasaga topshirsang, senga aql o’rgatadi.

– Bo’riga qo’ylarni boqishni topshirishibdi.

– “Yo’q”ni eksang, “hech narsa” o’rasan.

– Haqqoniy so’z doim achchiq.

– Rostgo’y hammani ro’stgo’y deb o’ylaydi, yolg’onchiga hamma yolg’onchi.

– Kiyimi ho’l yomg’irdan qo’rqmaydi.

– Birovning qo’lidagi yara, devordagi teshikka o’xshaydi.

– Qilich yarasi bitar, til yarasi bitmaydi.

– Ota-onalar bolalarda davom etadi.

– Yaqining kelmay qo’ysa, begonaga aylanadi, begona kelaverib, qarindoshga aylanadi.

– Qo’l qo’lni yuvadi, ikki qo’l – yuzni.

– Qo’l ishlaydi, bosh topshiriq beradi.

– Maqol bilan bahslasholmaysan.

– Egri o’tirsang ham to’g’ri gapir.

– Eshakka bolasi aziz.

– It tuyaga qancha hurimasin, u eshitmaydi.

– “Holva-holva” deganing bilan og’zing shirin bo’lib qolmaydi.

– Qancha tilni bilsang, shuncha odamni taniysan.

– Shirin gap bilan ilon inidan chiqadi.

– Fil eshak bo’lolmaydi.

– Tashi – qasr, ichi – katak.

– Tishlaydigan it tishini ko’rsatmaydi.

– G’iybatchi – doim yolg’onchi, yolg’onchi – doim g’iybatchi.

– So’rab tog’ oshasan, so’ramay to’g’ri yo’lda ham adashasan.

– Qari tulki qopqonga tutilmaydi.

– Haqiqiy so’z – o’z vaqtida aytilsan so’zdir.

– Sho’x sigirning buzog’i ham to’polonchi.

– Yolg’onchining uyi kuysa, hech kim ishonmaydi.

– Tayoqning ikki tomoni bor.

– Yo’qolgan boltaning sopi oltindan.

– Seni hurmatlashlarini xohlasang, boshqalarga hurmatda bo’l.

– Onasini bilib, qizini ol, ipini ko’rib matoni ol.

– Yirtqich qushni tumshug’idan biladilar.

– Odam o’z kuchini bilmaydi.

– Tom qancha katta bo’lsa, shuncha ko’p qor tushadi.

– Cho’ponning kichigi bo’lguncha, cho’chqaboqarning kattasi bo’l.

– Yomon xabar tez tarqaladi.

– Yolg’on bilan sotilgan mol daromad keltirmaydi.

– Ekkaningni o’rasan.

– Oqib ketgan qaytib kelmaydi.

– Begona xotin qizdek ko’rinadi.

– Begonaga tegma, o’zingnikidan qolma.

– Til qilichdan o’tkir.

Davronbek Tojialiyev tarjimalari.