• Bir kun tilingni tiymasang, bir yil uning azobini chekasan.

• Avval eshagingni bog‘la, so‘ng Allohga topshir.

• Qurol, xotin va itingni qarzga berma.

• Ertangi tovuqdan bugungi tuxum afzal.

• O’lim ikki marta kelmaydi.

• Sening suhbating ― kumush, sukutining ― oltin.

• Olmosni iflos joyga tashlasang ham olmosligicha qoladi.

• Olmos olmos bilan kesiladi, o‘g‘rini o‘g‘ri tunaydi.

• Tutundan qochib olovga tutilma.

• Shamolsiz yaproq qimirlamaydi.

• Farzandsizlik ― azob, serfarzandlik ham ― azob.

• Kamchiliksiz to‘y bo‘lmaydi.

• Asalari chaqmasidan asal yeyolmaysan.

• Mehnat qilmay quyonni tutolmaysan.

• Uzoqning bug‘doyidan yaqinning somoni yaxshi.

• Soqol echkida ham bor, mo‘ylov mushukda ham bor.

• Bosh omon bo‘lsa, qalpoq topiladi.

• Paqir bo‘lsa qopqoq ham topiladi.

• O’rmonga o‘tin olib bormaydilar.

• Ko‘rshapalak kunduzi ko‘rmasa, Quyosh aybdor emas.

• Odam tarbiya qilsa ham bo‘ri bo‘riligichga qoladi.

• Qarg‘a qarg‘aning ko‘zini o‘ymaydi.

• Kesilgan nonni qayta yopishtirib bo‘lmaganidek, aytilgan so‘zni ham ortga qaytarib bo‘lmaydi.

• Cho‘pon ko‘p bo‘lsa qo‘y harom o‘ladi.

• Egri o‘tirsang ham to‘g‘ri gapir.

• Bir tugunga ikki tarvuz sig‘maydi.

• Yomonga kecha ham kunduz ham qorong‘i.

• Bitta kichkina buzoq butun podani yomon otliq qilishi mumkin.

• Yaxshilikka yaxshilikni hamma qaytaradi, yomonlikka yaxshilik esa ― mardning ishi.

• G’ozni kutib o‘rdakdan qolma.

• Ikki bekalik uy iflosdir.

• Bolali uy ― bozor, bolasiz uy ― mozor.

• Qizim, senga aytaman, kelinim, sen eshit.

• Agar Xudo buqaga qanot berganida, u hamma uyni vayron qilardi.

• Agar mushukning qanoti bo‘lganida hamma chumchuqni tutib yerdi.

• Och ayiq o‘ynamaydi.

• Ikki dorboz bir arqonda o‘ynamaydi.

• Ikki qo‘chqorning kallasini bir tovoqqa joylolmaysan.

• Ko‘r tovuqqa kurmak ham ― bug‘doy.

• Agar kosov uzun bo‘lsa, qo‘lingni kuydirmaysan.

• Senga kasallik yetsa, molingni ham o‘g‘irlashadi.

• Qanday ovqat bo‘lsa tovoq ham shunday, odam qanday bo‘lsa kiyimi ham shunday.

• Otni taqalansa, qurbaqa ham qo‘lini tortarkan.

• Odamning ishi yurishsa, tuprog‘i ham oltinga aylanadi.

• Ot to‘rt oyoqda bo‘lsayam qoqinadi.

• Mushukka ― ermak, sichqonga ― o‘lim.

• Sichqon o‘z iniga zo‘rg‘a sig‘adi-yu, dumiga savatcha osib olibdi.

• Nodonning qo‘lidan suv ham ichma.

• Ko‘tarolmagan narsanngni ko‘tarishga urinma.

• Boshqalarning qo‘shig‘ini aytma.

• Yiqilayotgan qoqinishga ulgurmaydi.

• Qolgan ishga qor yog‘adi.

• Yig‘lamagan bolani emizmaydilar.

• Bag‘doddan yaxshi shahar yo‘q, onadan yaxshi do‘st yo‘q.

• Omadsizga shamol ham to‘g‘ridan uradi.

• Un ham emas, xamir ham emas.

• Ip ham ingichka joyida uziladi.

• Iplar birlashsa arqon bo‘ladi.

• Podadan ayrilgan qo‘y bo‘riga yem bo‘ladi.

• Olovni etak bilan o‘chirib bo‘lmaydi.

• Kimdir yoshligida baxtli bo‘ladi, kimdir qarilikda baxtga erishadi.

• Birinchi kun ― “mehmon”, ikkinchi kun ― “mehmon”, uchinchi kun ― ket endi, munofiq.

• Bir zarba bilan daraxtni qulatolmaysan.

• Bir qo‘lda ikki tarvuzni ko‘tarolmaysan.

• Arg‘umoqdan toy tug‘iladi, telbadan ― telba.

• Bitta beshikdan ola ot ham, malla ot ham yaraladi.

• Yolg‘iz otdan chang chiqmaydi.

• Qalb omon bo‘lsa, umid qilsa bo‘ladi.

• Dangasaga ish buyursang, senga qanday bajarishni o‘rgatadi.

• To‘ydan keyingi qo‘shiq ortiqcha.

• Chetiga qarab mato tanla, onasini ko‘rib, qizini ol.

• Haqiqat doim achchiq.

• Sut bilan kirgan odat, jon bilan chiqadi.

• Sotilgan sigirning suti mo‘l.

• O’tgan ishni ko‘z yosh bilan qaytarolmaysan.

• Jarohat yarasi bitadi, til yarasi bitmaydi.

• Farzandni bolalikdan tarbiyala.

• Shoxli ho‘kizga egar yarashmaydi.

• Bir qo‘ydan ikki teri ololmaysan.

• O’zi to‘q, ko‘zi ― och.

• Daraxt ― achchiq, mevasi ― shirin.

• To‘y bazmiga janjal yonma-yon.

• To‘ydan oldin raqsga tushma.

• O’zingning qora noning birovning patiridan afzal.

• O’zingning atalang boshqaning bo‘tqasidan afzal.

• Onaning ko‘ngli ― bolada, bolaning ko‘ngli ― ko‘chada.

• Aytilgan so‘z ― otilgan o‘q.

• Qancha suzgan bilan qo‘chqor tog‘ni yiqitolmaydi.

• Suv bilan qancha aralashtirma, yog‘ni ko‘pchitolmaysan.

• Ho‘kiz o‘lsa ― suyagi qoladi, odam o‘lsa ― ishlari.

• Boshqalarning aybini yashir, o‘zingnikini tomosha qil.

• So‘zning qanoti yo‘q, lekin butun dunyoni aylanib chiqadi.

• Eshakning o‘limi ― itning bazmi.

• It hurar ― shamol esar.

• It hurar ― bo‘ri izg‘ir.

• Suv dumigacha yetsa it ham suzadi.

• Qo‘shnining tovug‘i kurkaga o‘xshaydi.

• Qari bo‘ri itlarga masxara bo‘ladi.

• Shoshilgan oyoq qoqiladi.

• Otni o‘g‘irlashgandan so‘ng, otxona qulflanadigan bo‘ldi.

• Uyda o‘tirgan qariya hech narsani bilmaydi, sayohat qilgan yosh hamma narsani biladi.

• Qiyshiq otilsa ham nishonga to‘g‘ri tegadi.

• Tinch harakatlangan uzoqqa yetadi.

• Sen hali yosh va tajribasizsan.

• Ilonning boshini ko‘rmaysan.

• Kimning moli bo‘lmasa, hech narsadan qo‘rqmaydi.

• Yolg‘onchining uyi kuydi, hech kim ishonmadi.

• Yomg‘irdan qochib, do‘lga tutildim.

• Aql yoshda emas, boshda.

• Aqlliga ― ishora, nodonga ― tayoq.

• Ajali yetayotgan ilonga tutiladi.

• Ko‘l qancha chuqur bo‘lsa, baliq shuncha ko‘p bo‘ladi.

• O’rmonda nima deb baqirsang, shuni eshitasan.

• O’rmonda yotgani unga ma’lum, burnining tagidagi noma’lum.

• Katta uyga nima kerak bo‘lsa, kichik uyga ham shu kerak.

• Tepaga tupursang, boshingga tushadi.

• Nima eksang, o‘shani o‘rasan.

• Yoshlikda o‘rganganing toshga o‘yilgan kabidir, qarilikdan o‘rganganing muzga yozilgan kabidir.

• O’zganing qalbi ― tubsiz dengiz.

• O’zganing g‘ami ― tushlikdan so‘ng.

• O’zganing bayramida chumchuqdeksan, o‘zingnikida ayiq kabisan.

• Boshqaning maslahatini eshit, o‘z aqling bilan yasha.

• Til suyaksiz: aytadi-da, tezda ortga qaytadi.

• Til qilichdan o‘tkir.

• Tuxum tovuqqa o‘rgatmaydi.

• “Asal, asal” deganing bilan og‘zing shirin bo‘lib qolmaydi.

• Agar tog‘ senga kelmasa, sen toqqa bor.

• Ovqatga to‘ymagan tovoqni yalab ham to‘ymaydi.

• Yer egasiz bo‘lsa, u yerda to‘ng‘iz hokim.

• Oltin iflos joyga tushsa ham mis bo‘lib qolmaydi.

• Novdaligida egib olmasang, daraxtga aylansa egolmaysan.

• Achchiq bo‘lsang, tuzdek bo‘l, Shirin bo‘lsang ― asaldek.

• Osilsang, baland daraxtga osil.

• Ersiz xotin ― yugansiz ot.

• Hayvon o‘lsa ― qarg‘a xursand.

• Sog‘lik ― boylik.

• G’alla kurmaksiz bo‘lmaydi.

• Bitta tuya ham ― hadya, bitta tugma ham.

• Ayiq bolasini “oppog‘im” derkan, tipratikan “yumshog‘im” derkan.

• Igna kichik bo‘lsa ham og‘ritadi.

• Ignadan tuya yasasa bo‘ladi.

• Bitta sochdan arqon yasab bo‘lmaydi.

• Bitta bug‘doydan bo‘tqa qilolmaysan.

• Bitta tomchidan dengiz yuzaga kelmaydi.

• Besh panjadan qaysi birini tishlama ― hammasi baravar og‘riydi.

• Tayoqdan qutulib, to‘qmoqqa tutilma.

• Har ekin o‘z vaqtida ko‘karadi.

• Har gul o‘z bo‘stonida yayrab o‘sadi.

• O’zga yurtda yaxshi yashasang ham o‘z yurtingni qo‘msaysan.

• Cho‘pon qanday bo‘lsa, suruv ham shunday.

• Daraxt qanday bo‘lsa, mevasi ham shunday.

• Chelak qanday bo‘lsa, qopqog‘i ham shunday.

• Tosh o‘z joyida og‘ir bo‘ladi.

• Yong‘in tugagandan so‘ng suv kerak emas.

• Ovqat bor bo‘lsa, qoshiq ham topiladi.

• Cho‘pon ko‘p bo‘lsa, qo‘yni bo‘ri yeb ketadi.

• Buzoqni boqqanning og‘zi-burni moy bo‘ladi, yetimni boqqanning og‘zi-burni qon bo‘ladi.

• Ko‘p yugurgan ko‘p charchaydi.

• Kim boshlasa, o‘sha boshliq bo‘ladi.

• Achchiqni bilmagan shirinni his qilolmaydi.

• Ozni saqlolmagan ko‘pni ham asrolmaydi.

• Qora bo‘lib tug‘ilganni sovun bilan oqartirib bo‘lmaydi.

• O’zi yiqilgan yig‘lamaydi.

• O’zi yiqilgan to‘lamaydi.

• Shoshilgan sho‘rvadan kuyadi.

• Shoshilgan ― o‘zini yeydi, shoshilmaganning ishi bitadi.

• Old g‘ildirak qaerga yursa, orqasi ham shu yerga yuradi.

• Yoshlik ikki marta berilmaydi.

• Bir tiyinlik ichib, uch tiyinlik mast bo‘lasan.

• O’z joyida tutun ham shirin.

• Harakat qilmay Xudodan umid qilgan hech narsasiz qoladi.

• It deb atardim-u ― duming yo‘q, ho‘kiz deb atardim-u ― shoxing yo‘q.

• Ishning boshlanishi ― qimmatli.

• Tashqarida joy bo‘lganda ichkariga qarama.

Davronbek Tojialiyev tarjimalari.