• Agar itning uyati bo‘lganida ishton kiyib olardi.

• Bozorda mol bilan birga qalb ham sotiladi.

• Hatto oy ham nuqsonsiz emas.

• Xursand bo‘lganingda mozorga bor, xafaligingda ham o‘sha yerga bor.

• Bolaning onasi o‘gay bo‘lsa, otasi ham begonalshib qoladi.

• “Dada, bu yetishmovchilikka yana qancha chidashimiz kerak?” ― “Qirq kun” ― “Keyin-chi?” ― “Ko‘nikib ketamiz”.

• Ehsonni shunday qilki, hatto ko‘ylaging bilmasin.

• Odamlar yalaydigan darajada shirin bo‘lma, odamlar tupuradigan darajada achchiq ham bo‘lma.

• Men ro‘mol o‘rashni o‘rgangunimcha erim mendan ketib qoldi.

• Shovqinsiz va shildiramagan suvdan qo‘rq.

• Kambag‘alni kambag‘al tushunadi.

• Kambag‘al “mushuk jigarni yeb qo‘ydi” desa hech kim ishonmadi, boy “mushuk temirni yeb qo‘ydi” desa ishonishdi.

• Kambag‘alga hamma aql o‘rgatadi, hech kim non bermaydi.

• Ishyoqmas ovqat payti ― sog‘lom, ish payti ― kasal.

• Qiz bolaning oq badani yetti kamchilikni to‘sadi.

• Kattadan emas, boladan qo‘rq.

• Kasallik yugurib kelib, emgalab chiqib ketadi.

• Bemor kasal emas, uning xo‘jayini kasal.

• Katta baliq katta dengizda yashaydi.

• Takada ham soqol bor.

• Itga suyak tashla ― jim bo‘ladi.

• Mehmon kelmaydigan uyga la’nat bo‘lsin; kechqurun kelib ertalab ketmagan mehmonga ham la’nat bo‘lsin.

• La’natdan ming marta yomon duolar ham bor.

• Vijdonli jallod ham bo‘ladi, vijdonsiz qozi ham bo‘ladi.

• Ba’zida sukut ― oltin, so‘z ― kumush bo‘ladi, ba’zida esa so‘z ― oltin, sukut ― kumush bo‘ladi.

• Tez yursam telba deydilar, sekin yursam ― ko‘r.

• Mevasiz daraxtga tosh otmaydilar.

• Qarovsiz cherkovga shayton xo‘jayin.

• Hammaning oldida eshakning dumini kesma: birov “qisqa” desa, boshqasi “uzun” deydi.

• O’z uyingda xizmatkorsan, boshqa uyda xo‘jayinsan.

• Qo‘shningning itiga tosh otma: xo‘jasini esla.

• Tuxumdan soch qidiradi.

• Qalpoq katta, ichi bo‘sh.

• Tuya bukrisni ko‘rmaydi.

• Tuya ham katta, lekin uni tizzalatib yuk yuklaydilar.

• Tuyaga deyishdi: “Tabriklaymiz, seni podshoh chaqiryapti”. “Bilaman ― debdi u ― Yo Koxbga tuzga yuboradi, yo Sharurga guruchga”.

• Bahorda qo‘zichoq yaxshi, kuzda ― jo‘ja.

• Shamol toshdan hech narsa ololmaydi.

• Shamol sovuqdan o‘libdi.

• Ozgina sharob ham bulbul qilib yuboradi.

• Xalq bilan birgalikda qora kun ham pasxaga aylanadi.

• Xotiningni urishdan oldin choponingni yech-da, uni urib, qayta kiyib ol.

• Og‘izni ochishdan avval ko‘zingni och.

• Suv doim o‘ziga chuqur joy topib oladi.

• Suv tashqarini tozalaydi, yosh ichkarini.

• Suvni boshidan to‘xtatiladi.

• Suvni ko‘rsa baliq bo‘lib ketadi, mushukni ko‘rsa ― sichqon.

• Ho‘kiz o‘lsa terisi qoladi, odam o‘lsa ― nomi.

• Bo‘ri yomg‘irli kundan xursand.

• O’g‘ri butun dunyoni o‘g‘irlangan deb o‘ylaydi.

• Vaqt uni bilgan insonga ― xazina.

• Nodonning barcha yaxshiligini bitta tuyaga yuklasa bo‘ladi.

• Hamma vaqtga qaraydi, vaqt esa hech kimga boqmaydi.

• Hamma xo‘roz katagida baralla kuylaydi.

• Ikkinchi xotin ― yamoq.

• Bir marta ichish ― yaxshi, ikkinchisi ― yetarli, uchinchisi ― kulfat.

• Qaerda qo‘rquv bo‘lsa, uyat ham o‘sha yerda.

• Ko‘z ko‘rganidan qo‘rqadi.

• Kalla katta ― miya ingichka.

• Qaynoq sutdan kuygan qatiqni ham puflab ichadi.

• Kulol ko‘zaning dastagini qaerga xohlasa o‘sha yerga o‘rnatadi.

• Ko‘za yerga tushib sinmadi, lekin ovozini hamma eshitdi.

• Xudo “ha” dan rozi bo‘ldi, “yo‘q”dan ham rozi bo‘ldi, lekin “ha va yo‘q”ni la’natladi.

• Mehmon nonga emas, mezbonning ko‘ziga boqadi.

• Xudojo‘yning ham, gunohkorning ham dalasiga do‘l birday yog‘adi.

• Ber ― qo‘rqma, ol ― uyatma!

• Gapirishi uchun bir tiyin berishgan edi, hozir ikki tiyin berib ham to‘xtatolmaysan.

• Hadya qilingan sirka asaldan shirin.

• Qiz bola kesilmagan tarvuzga o‘xshaydi.

• Qizni qarining ko‘zi bilan tanla, otni ― yoshning.

• Puldan tog‘lar ham qo‘rqadi.

• Qishloqning iti shaharda dumini qisib yuradi.

• Suv yoqasida daraxt tez o‘sadi va tez nobud bo‘ladi.

• Eshigingni yopib yur, qo‘shningni o‘g‘ri tutma.

• Bolalar yig‘i bilan o‘sadi.

• Uzun til umrni qisqartiradi.

• Ahmoq uchun bitta nodon mingta oqildan afzal.

• Echkiga bitta echki bir poda qo‘ydan afzal.

• Sevgi uchun arman ham turk ham barobar, qalb uchun qiz va o‘g‘il barobar, aql uchun ― bilimli va omi.

• Qo‘y uchun dumbasi yuk emas.

• Yomon otaga jazo ― yomon farzand.

• Yaxshi hunarni qabrga o‘zing bilan olib ketma.

• Ayolsiz uy ― suvsiz bulut.

• Uyda sherday, ko‘chada mushukday.

• Qarz uyga burgaday kiradi, o‘sib tuyaday bo‘lganda uydan chiqolmay qoladi.

• Boyning qizini xotin qilish qiyin, lekin ilintirish oson.

• Qiz bola ― boshqa uyning chirog‘i.

• Do‘st yuzingga qaraydi, dushman ― oyog‘ingga.

• Ahmoq choxga tosh tashlasa, hech kim olib chiqmaydi.

• Ahmoq to‘yga borib debdi: “Bu yer uyimdan yaxshi ekan”.

• Ahmoq aytdi ― aqlli ishondi.

• Ahmoqqa har kuni ― Yangi yil.

• Ahmoqona so‘z va yomon xotin ― egasining mulki.

• Agar uzun sochlarda kuch bo‘lganida echki payg‘ambar bo‘lardi.

• Agar ho‘kiz o‘zi ishlaganining hammasini yeganida, dunyo kambag‘allashib qolardi.

• Agar hamma xotinlar tejamkor bo‘lganida uyning devorlari puldan bo‘lardi.

• Agar kal davolashni bilganida avval o‘z boshini o‘ylardi.

• Agar oldingi odam keyingisi nima deyishini bilganida edi, umuman gapirmasdi.

• Agar shakarning tishi bo‘lganida o‘zini yeb qo‘yardi.

• Agar xolangning soqoli bo‘lganida senga tog‘alik qilardi.

• Agar mehmon kutib tursa, mezbon ovqat olib keladi.

• Yerdan oltin topib olsang ham avval sanab, so‘ng ol.

• Xo‘jayining eshak bo‘lsa ham unga “chosh” dema.

• Agar dehqon belini egmasa, doni qiyshiq o‘sadi.

• Mushukni tomdan tashlab yuborsang ham beli bilan tushmaydi.

• Erkak yozda ishlamasa, sigir qishda o‘ladi.

• It uzum yeyishni o‘rgansa, bog‘ bo‘shab qoladi.

• Itning dumini kesib tashlasang ham u qo‘zichoqqa aylanmaydi.

• Farzand onasi uchun kaftida tuxum pishirib bersa-da, volidasining haqini ado etolmaydi.

• Agar buzoq sigirdan oldinda yugurib ketsa, bo‘riga yem bo‘ladi.

• Omadli odam taqir qoyani ham ko‘kartira oladi.

• Tish og‘rig‘idan qutulmoqchi bo‘lsang, ildizini Quyoshga ko‘rsat.

• Ba’zi narsalarni o‘rganmasdan turib qilib bo‘lmaydi, ba’zilarini qilmasdan turib o‘rganib bo‘lmaydi.

• Ba’zi so‘zlarni bir pud asal bilan ham totli qilolmaysan.

• Hali ot sotib olmasdan egarni yasaydi.

• Oshqozon to‘q, ko‘z esa hali to‘ymadi.

• Semiz qo‘zi keskir pichoqqa munosib.

• O’qlangan quroldan bir kishi qo‘rqadi, o‘qlanmaganidan ― ikki kishi.

• Ahmoqni ishga qo‘ysang, senga ko‘proq ish orttiradi.

• Meni chaqmaydigan ilon ming yil yashasa ham mayli.

• Ilon o‘z zahri bilan o‘ladi.

• Hunar bilgan tushlikkacha och yuradi, bilmagan ― oqshomgacha.

• Oltin iflos joyda ham yarqiraydi.

• Xo‘rozsiz ham tong otadi.

• Ilondan ham dori tayyorlaydilar.

• Shohning tovog‘iga ham pashsha tushadi.

• Mushuk ham kulfat paytida sherga aylanadi.

• Yaproq ham shamolsiz shitirlamaydi.

• Sen ham usta, men ham usta ― kirimizni kim yuvadi?

• Bo‘ridan qo‘rqib qishloq qurmaydilarmi?

• Pardan qo‘rg‘on tiklaydilar.

• Burganing mushtidan xudo asrasin.

• Burgani deb gilamni yoqmaydilar.

• Hamma o‘z mushtini toshdan deb o‘ylaydi.

• Tog‘ qanchalik yuksak bo‘lmasin, undan yo‘l o‘tadi.

• Cho‘chqani qanchalik avaylama, bir kuni boshiga pichoq keladi.

• Tosh o‘z joyida og‘ir.

• Ayolning makrini aravaga yuklashgan edi, u ham ko‘tarolmadi.

• Kambag‘al tovuq yeyayotgan bo‘lsa, u kasal, yoki tovuq kasal.

• Xudo rizq berayotib kimning farzandi ekanligingni surishtirmaydi.

• Baliqni qachon tutsang ham u yangi.

• Sharob kirsa ― sir chiqib ketadi.

• Qishloq oqsoqoli bo‘sh qolsa yo xizmatkorini uradi, yo orqasini qashiydi.

• Qiz turmushga chiqishni xohlasa, ko‘zani uradi; yigit uylanishni xohlasa ― o‘zga yurtga ketadi.

• Osh bo‘lganda ― ishtaha yo‘q, ishtaha bo‘lganda ― osh.

• Xotin farzand tug‘sa, uyning devorlari ham xursand bo‘ladi.

• Boshing og‘risa, oyog‘ing og‘rig‘ini ham unutasan.

• Boshqa yurtga otlansang, o‘sha yurtda kiyiladigan qalpoqdan kiy.

• Quyosh chiqsa yulduzlar berkinib oladi.

• Qush donni ko‘rsa qafasni unutadi.

• Itni o‘ldirmoqchi bo‘lsalar uni qopag‘on deydilar.

• Kimgadir choh qazimoqchi bo‘lsang o‘z bo‘yingcha qazi.

• Cho‘ponning moyi ko‘paysa, tayog‘iga ham surtib oladi.

• Qo‘shningnikida to‘y bo‘lsa, eshigingni kengroq och.

• Harakat qilmay faqat umid qilaversang ochlikdan o‘lasan.

• Agar bo‘ri yeb qo‘ymasa, eshak Quddusgacha boradi.

• Echkicha ma’rab omon qoldi, qo‘zichoq indamay o‘lib ketdi.

• Qo‘ng‘iroq uzoqdan yaxshi jaranglaydi.

• Uzuk barmoqqa mos bo‘lishi kerak.

• Mushuk o‘zi uchun sichqon ovlaydi, egasi esa “mening mushugim zo‘r ovchi-da”, deb o‘ylaydi.

• Mushuk go‘shtgacha yetib borolmay, “bugun ro‘zaman” deydi.

• Mushuk o‘zi haqida yomon tushlar ko‘rmaydi.

• Dehqonni shaharning noni bilan boqib bo‘lmaydi.

• Qon suv bilan yuviladi, qon bilan emas.

• Bo‘ridan qo‘rqqan qo‘y boqmaydi.

• Suvga yiqilgan yomg‘irdan qo‘rqmaydi.

• O’limdan doim qo‘rqib yuradigan tiriklar orasida o‘likdir.

• Xohlaganini gapiraveradigan o‘zi xohlamaganini eshitadi.

• Dengizdan oshgan daryoda cho‘kmaydi.

• Otasining puliga uylangan xotinning qadrini bilmaydi.

• Topgan bir marta adashadi, yo‘qotgan ― ming marta.

• Itiga bir bo‘lak non bermagan qo‘yini bo‘riga yediradi.

• Kattalarni tinglamagan ochdan o‘ladi.

• Uy qurmagan ustunlarni o‘zi o‘sib chiqqan deb o‘ylaydi.

• Eng yaxshisini qidirgan eng yomoniga uchraydi.

• Sotib olgan ― topadi, sotgan ― yo‘qotadi.

• Birov bergan sharobni ichgan ikki marta mast bo‘ladi.

• Yo‘lga erta chiqqan va erta uylangan afsus qilmaydi.

• O’z sharafini asrolmagan birovnikini ham saqlolmaydi.

• Birovning qoshig‘i bilan osh yegan og‘zini kuydiradi.

• Tovuq tushida o‘zini g‘alla maydonida ko‘rarkan.

• Huriyotgan it tishlamaydi.

• Hurish ham hunar.

• Ko‘zidan ayrilgan ko‘z og‘rig‘idan ham xalos bo‘ladi.

• Ot o‘ynasa chavandozni maqtaydilar, qilich o‘ynasa ― qo‘lni.

• Otni yurishidan, qizni nigohidan biladilar.

• Aql bo‘lgandan ko‘ra a’mo ko‘z bo‘lgan afzal.

• Yaxshi nomni yo‘qotgandan ko‘ra ko‘r bo‘lgan afzal.

• Qo‘shnimda ikkita sigir bo‘lsa, menda uchta bo‘lsin, bo‘lmasa bitta ham sigir bo‘lmagani afzal.

• Qirq marta avliyodan so‘ragandan bir marta Xudodan so‘ragan afzal.

• Sinalmagan farishtadan sinalgan shayton afzal.

• Ahmoq quvontirganidan dono yig‘latgani afzal.

• Nodon bilan bazm qurgandan dono bilan tosh tashigan afzal.

• Nodon ruhoniydan aqlli osiy afzal.

• Qiz bolani badnom etishdan cherkovni buzgan afzal.

• Qo‘shnim menga yordam berishi uchun uni yaxshi ko‘raman.

• Qurbaqadan nega doim qurillashini so‘rashdi. U: “men o‘z ovozimga oshuftaman”, dedi.

• Kichkina odamlar katta tushlar ko‘radilar.

• Kichkina xo‘tik katta eshak bo‘ladi.

• Ayiq aytarkan: “Ikki ahil birodardan boshqasidan qo‘rqmayman”.

• Meni hech kim tinglamaydi, chunki mening soqolim yo‘q.

• Murdaga ham kengroq joy kerak.

• Qilich ishlatilmasa zanglab qoladi.

• Qotilning quroli egasiz qoladi.

• Dunyo Sulaymonga ham vafo qilmadi.

• Menga mushukning bo‘yniga qo‘ng‘iroqcha ilib qo‘yadigan sichqon kerak.

• Ko‘p yesang ham kam gapir.

• Ko‘r farishtani hech kim ko‘rgan emas.

• Ekkan “bo‘lishi mumkin”, lekin ko‘karmadi.

• O’zimning qattiq nonim sizning yog‘li oshingizdan afzal.

• Duo bilan bo‘rining og‘zini yopolmaysan.

• It dengizdan ichgani bilan suv kirlanib qolmaydi.

• Er og‘ir kunga kerak, ko‘ylak ― sovuq kunga.

• Sichqon kichkina bo‘lsa-da katta tushlar ko‘radi.

• Sichqon o‘z uyasida sherga aylanadi.

• Ikki ahmoqqa bitta aql ham yetadi.

• Ho‘l joyga yotmaydilar.

• Dunyoda Quyosh bitta, uyda boshliq bitta.

• Yuvosh eshakka ikki kishi minadi.

• Ozroq yuklab, tezroq qayt.

• Nasihat bigiz emas, boshqa suqib bo‘lmaydi.

• Echkiga sharob ichirishdi ― u bo‘ri bilan urushgani ketdi.

• Zo‘rlab ochirilgan atirgulning hidi bo‘lmaydi.

• Mastni urma, o‘zi yiqiladi.

• Sinalmagan odamga qarz berma.

• Haddan tashqari shirin bo‘lma ― seni pashsha bosib ketadi.

• Eshakning narhi ming dinorga ko‘tarilsa ham odamlar orasida eshak bo‘lma.

• Yoz yomg‘iriga va qishdagi oftobga ishonma.

• Hamma qora kiygan ham pop emas.

• Quddusga borgan hamma ham hoji bo‘lib qolmaydi.

• Bilishingni hammaga aytma.

• Yaxshi gap eshitishni xohlasang, yomon gapni aytma.

• Birovning qo‘li bilan olov ushlama.

• Hamma bulutdan ham yomg‘ir yog‘avermaydi.

• Farzanding bo‘lmasa ― qalbing ham yo‘q.

• Qizil rang hamma narsaga ham mos tushavermaydi.

• Suyak va go‘sht orasiga tushma.

• Baxtingga va davlatingga ishonib qolma.

• Ichma, o‘rtoq ― birovga kulgi bo‘lmaysan.

• O’tgan kunga achinma.

• Chuqurga birovning arqoni bilan tushma.

• Ko‘p yashagan emas, ko‘p yurgan ko‘p biladi.

• Hamma tuxumda ham ikkita sariq bo‘lmaydi.

• Chaqirilmagan bazmga borma.

• Tug‘ilmagan bolaga kiyim tikma.

• Kutilmagan mehmon o‘z cho‘ntagidan yeydi.

• Chaqirilmagan mehmon tikan ustida o‘tiradi.

• Omadsiz dengizga borsa, u qurib qoladi.

• Pastga o‘zim o‘tirmayman, tepada esa joy yo‘q.

• Miskin miskinni yomon ko‘radi, Xudo ― ikkisini.

• Kechki o‘g‘rini kunduzi ushlaydilar.

• Kechasi o‘g‘irlab, kunduzi “Xudoyim, o‘zing kechir” deydilar.

• Ertangi ishni ertaga o‘ylaymiz.

• Bitta dushman mingta do‘stdan ko‘p.

• Bitta nodon savol bersa, qirqta dono javob berolmadi.

• Bittasi uyatdan gapirmadi, boshqasi qo‘rqdi deb o‘yladi.

• Yetti qaynog‘adan bitta ko‘r er afzal.

• Biri butun bog‘ini ayamaydi, boshqasi bitta uzumni qizg‘onadi.

• Yolg‘izlik faqat Xudoga yarashadi.

• Qo‘shnining yettita sigiridan o‘zingning bitta sigiring afzal.

• Bitta yaxshi qiz yettita o‘g‘il bolaga teng.

• Tupuk bilan yong‘inni o‘chirolmaysan.

• Onaning bitta duosi yettita popning la’natini kesadi.

• Bir qo‘lda xochni ushlab, ikkinchi qo‘lda o‘g‘irlaydilar.

• Ba’zi qushlarni go‘shti uchun yeydilar, ba’zi qushlar esa go‘sht yeydi.

• Sovuqdan toliqqan ilon birinchi bo‘lib o‘zini isitganni chaqadi.

• U burgadan ham yog‘ oladi.

• Eshak qaysarlik qilsa ― ur, yuradi; ot qaysarlik qilsa qo‘y, o‘zing ketaver.

• Eshak bir marta yiqilgan joyidan qaytib yurmaydi.

• Eshakni yo‘qotdilar, lekin egarni qidiryaptilar.

• Eshakni to‘yga taklif qildilar. U aytdi: “suv tashish kerak shekilli-a?”.

• Eshakka rayhonni hidlagani bergandilar, uni yeb qo‘ydi.

• Eshakka “egarni to‘g‘rila” degandilar, u egarni o‘girib qorniga taqib oldi.

• Suvdan foyda katta, zarar ham katta.

• Ahmoqdan hatto sa’va cho‘lga qochib qutuldi.

• Och mushukdan sichqon qochib qutulolmaydi.

• Og‘riqdan tirnoq o‘sadi, quvonchdan ― soch.

• Nodonning ko‘zidan toshlar ham yoriladi.

• Ahmoq xotindan shayton ham qochadi.

• Kimdan baxt yuz o‘girsa, uning oti ham eshakka aylanib qoladi.

• O’tkir sirkadan idish ham yoriladi.

• Qoshiqdan og‘izgacha yo‘l uzoq.

• Yomon qo‘shnidan ko‘chib qutulasan.

• Ochiq idishni it ham yalaydi, mushuk ham.

• Qo‘chqor qimmat turishini bo‘ri qaerdan bilsin?

• Kambag‘alda o‘tin yo‘qligini qor qaerdan bilsin?

• Birinchi bo‘lak doim laziz.

• Ko‘p qo‘shiq bilaman, lekin ovozim yo‘q.

• Piyoda otliqdan kularkan.

• Mevali daraxtni doim sug‘oradilar.

• Yarmida haqiqat bo‘lmagan hazil yomon.

• Yomon odam pasxada ham yomon.

• Tepaga tupursam mo‘ylovimga tegadi, pastga tupursam ― soqolimga.

• Buyurtma bilan farzand qilolmaysan.

• Qalpoq ostida qanday bo‘lmasin bitta kalla bor.

• Tilning suyagi yo‘q, yolg‘on gapirayotganda urib turgani.

• Qo‘shninga bitta sigirni bersang, xudo senga ikkita beradi.

• “Farzand muborak!” dedi tulki tovuqqa. “Rahmat! ― dedi u ― faqat, xudo haqi, mendan uzoqda yur”.

• Tirikligida ishtoni ham yo‘q edi, o‘lgandan so‘ng maqbara qurishdi.

• Suvga tushmasdan suzishni o‘rgana olmaysan.

• Kulfat ko‘rmay baxtga erishmaysan.

• Ho‘l bo‘lmasdan baliq tutolmaysan.

• Tuzni topishguncha go‘sht tugab qoldi.

• Qarimaguncha keksani tushunmaysan.

• Yurak og‘rimaguncha ko‘zdan yosh chiqmaydi.

• Semiz oziguncha ozg‘inning joni chiqadi.

• Buqaning shoxi o‘smaguncha suzmaydi.

• Aqlli yechinguncha nodon daryodan oshadi.

• Aqlli o‘ylanguncha nodon o‘g‘lini uylaydi.

• Noningni nonim ustiga qo‘y, shunda tepadan ham, pastdan ham yeysan.

• Tushlikdan keyin bo‘tqa arzon bo‘ladi.

• Tushlikdan so‘ng qo‘lga suv quymaydilar.

• Tulkini tovuqxonani qo‘riqlashga qo‘yishdi.

• Bittasi ochilishi uchun yetti eshikni taqillat.

• Qizini yo‘qotdi, ammo marjonidan afsusda.

• Yo‘qolgan soch arqon bo‘lib qaytadi.

• Devor qiyshiqligi uchun sigirning suti yo‘q.

• Uyda keksani hurmat qil, agar keksa bo‘lmasa bitta tosh qo‘yib, uni keksadek hurmat qil.

• Shohning qasrini ko‘rib kelib, o‘z kulbasini yoqib yubordi.

• Haqiqatni doim yo ahmoqdan eshitasan, yoki yoshdan.

• Haqiqatni hazil bilan aytish kerak.

• Huquq bor, qonun yo‘q.

• Kirishdan oldin chiqishni o‘yla.

• Yaxshi moy va guruch bo‘lsa, oshpaz ham yaxshi bo‘ladi.

• Xotinning sepi qo‘ng‘iroqqa o‘xshaydi, undan o‘tsang jaranglaydi.

• Onaning la’nati o‘tmaydi ― ona suti to‘sqinlik qiladi.

• Iltimos bilan cho‘chqani arpa maydonidan quvolmaysan.

• O’tgan yilgi o‘likni hozir ko‘mmaydilar.

• Bo‘sh arava qattiq silkinadi.

• Yo‘lga tushish ― sendan, qaytish ― Xudodan.

• Quruq qoshiqni og‘izga olib bormaydilar.

• Quruq so‘z bilan osh qilolmaysan, unga moy va guruch kerak.

• Odamni “eshak” degandan ahmoq degan afzal.

• Ming marta urishsa ham bir marta haqiqatni aytishga qo‘yishsin.

• Ishlayotgan och qolmaydi.

• Atirgul uchun tikanga ham chidaydilar.

• Yaralangan uxlab qoladi, qorni och uxlolmaydi.

• Qalbning zangi yuzga uradi.

• Shaytondan yetti kun avval tug‘ilgan.

• Kambag‘alga buloq ham suv bermaydi.

• Urmoqchi bo‘lgan qo‘lingni o‘p-da, boshingga qo‘y.

• Baliq suvda o‘sadi.

• Baliq boshidan sasiydi, suv boshidan loyqalanadi.

• Baliq hali suvda, u esa qozonga yog‘ quyadi.

• Baliqni qarmoq bilan tutadilar, odamni ― so‘z bilan.

• Baliqni sirpanib ketmasligi uchun boshidan ushla.

• Yaqinlaring bilan yeb-ich, lekin savdo qilma, dushmaning bilan savdo qil, ammo bazm qilma.

• It bilan do‘stlash, ammo qo‘lingdan tayoqni tushirma.

• Yaxshi xotin bilan to‘yga borma, o‘z uyingda doim bayram; yomon xotin bilan azaga borma, o‘z uyingda doim aza.

• Oqsoq eshak bilan ham karvon yuraveradi.

• O’zi tuxumdan chiqib, yana tuxumdan mamnun emas.

• O’zi otxonada uxlab qoladi, yana tushida Avliyo Georgiyni ko‘radi.

• O’zi odamga o‘xshamaydi, lekin so‘zi bilan odamlari o‘ldiradi.

• Ahmoqqa maysani pishirib ber, agar yesa, yana pishirib ber.

• Kelin va qaynisingil urushib qoldi ― er ikki tosh orasida qoldi.

• Ustida rido, ichida shayton.

• Yaxshilik qilib daryoga ot, odam bilmasa baliq bilardi.

• Avval o‘zingga igna sanch, so‘ng boshqaga ― bigiz.

• Otga o‘tirib Xudoni unutadi, otdan tushib ― otni.

• Badjahl odam tez qariydi.

• Yurak dasturxon emas, hammaning oldida yozolmaysan.

• Yurak ― ko‘zgu. Sinsa qaytib yig‘olmaysan.

• Eshakka minish ― uyat, undan tushish ― ikki marta uyat.

• Otaning la’natidan qo‘rq.

• Yetimni hamma uradi.

• Bir baliq boshqasiga aytyapti: “Menga qara, biroz suril!” ― “Qaerga surilay, ikkalamiz ham bitta qozonda qovurilyapmiz-ku!”.

• Eshak qancha o‘sgani bilan ot bo‘lib qolmaydi.

• Yer ustida qancha bo‘lsa, ostida ham shuncha bor.

• Sigirga xo‘jayin kerak, farzandga ― ota.

• Og‘zingdan hali chiqmagan so‘z ― o‘zingniki, chiqqani ― birovniki.

• Shunday kulki, men ham kulay.

• O’lim quloqning uchida turadi.

• Kulgi ― yaxshi, agar yig‘i bilan tugamasa.

• Baquvvat ot yomon tepadi.

• Ustida ko‘ylak yaltiraydi, qorni ochlikdan qiynaladi.

• Qor oyoqlar muzlashi uchun yog‘adi.

• U men bilan urushgan, faqat soyam bilan do‘st.

• Devordan yiqilsang ― o‘lmaysan, nonsiz ― yo‘qolasan.

• It bo‘rini ko‘rmaguncha oqsoqlanaveradi.

• It o‘zini boqishgan joyda huriydi.

• Itni urmasang seni tishlamaydi.

• It o‘z go‘shtini yemaydi.

• Oziga rozi bo‘lsang ko‘piga erishasan.

• Eshak Quddusda qirq marta bo‘lib ham eshakligicha qoldi.

• Qo‘shni ― qo‘shnining oynasi.

• Oldin ko‘zga yoqish kerak, so‘ng ― yurakka.

• Oldin so‘zni og‘izda pishir, so‘ng chiqar.

• G’iybatchi bir qop yong‘oqqa o‘xshaydi: qancha silkitsang shuncha ko‘p jaranglaydi.

• Odilga jazo yo‘q.

• Tulkidan guvohni so‘rashdi, u dumini ko‘rsatdi.

• O’z bog‘ingdan yog‘och qirq, o‘z qishlog‘ingdan do‘st tanla.

• Eski do‘st dushman bo‘lmaydi, eski dushman do‘st bo‘lmaydi.

• Eski qo‘shni tug‘ishgan bilan teng.

• Xo‘roz tomga chiqib aytar ekan: “Mening ovozimga bu uylar qanday chidarkin?”.

• Azobni qoyalarga berilgandi, ular chidolmadi, so‘ng uni odamlarga berildi.

• Kambag‘allikda yashash uyat emas, iflos joyda yashash ― uyat.

• Baxt yomonga yaxshilik beradi, yaxshiga ― yomonlik.

• Boy ilonni yesa, “dori” deyishdi, kambag‘al yesa, “och ekan” deyishdi.

• Ot sotilayotgan joyda eshakka o‘rin yo‘q.

• Sening o‘qituvchilarning ― mening o‘quvchilarim xolos.

• Arava o‘tinga ketdi: olib kelsa ― yaxshi, kelmasa ― o‘zi o‘tin bo‘ladi.

• Odam o‘ziga qilganini dushman dushmaniga ham qilmaydi.

• Ko‘rganing eshitganingdan ishonchli.

• Dengizga cho‘kayotgan ilonga ham yopishadi.

• Dengizga cho‘kayotgan dengiz ko‘pigiga ham yopishadi.

• Yuraksiz qo‘rquvdan ayiqni ham “dada” deb yuboradi.

• Mingta yolg‘on bitta rostchalik bo‘lolmaydi.

• Yugurayotganning yo‘li bitta, quviyotganniki ― mingta.

• Miskinning yuragi bor, lekin qo‘li yo‘q.

• Xudoning bir ming bitta eshigi bor: mingtasi yopilsa, bittasi ochiladi.

• Sharobdan so‘rashdi: “Sen ko‘proq muruvvat qildingmi yoki vayron qildingmi?”. Sharob javob berdi: “Qanchasiga muruvvat qilganimni bilmayman, lekin vayron qilganlarimning sanog‘i yo‘q”.

• O’g‘rining cho‘ntagi teshik.

• Qarg‘adan so‘rashdi: “Qushlar ichida eng go‘zali kim?”. U javob berdi: “Mening jo‘jam”.

• Ahmoqning sochi erta oqaradi.

• Haqiqatni gapirganning boshidan shox o‘sib chiqadi.

• Ahmoqdan so‘rashdi: “Arak daryosidan nechta tovuq suv ichadi?”. U o‘ylab-o‘ylab javob berdi: “417 yarimta”.

• Yerning ham qulog‘i bor.

• Kimning dardi ko‘p bo‘lsa, u ko‘p gapiradi.

• Yolg‘onchining tili qisqa.

• Yolg‘onning oyog‘i bor, lekin u to‘g‘riga yurmaydi.

• Eshakdan so‘rashdi: “Sening otang kim?”. U javob berdi: “Otamni bilmadim-u, onam ― ot”.

• Sichqondan so‘rashdi: “Nega kichkinasan?”. U javob qildi: “Mushukdan qo‘rqqanimdan”.

• Kallasi bo‘shning tili uzun.

• Musofirda non bo‘lishi kerak, cho‘ponda ― olov.

• Qo‘shnining iti ham yaxshi bo‘lishi kerak.

• Qo‘shnining noni shirin.

• Qarining mingta og‘rig‘i bor.

• Mehmonxonani bitta qil, lekin do‘stlarni ko‘paytir.

• Qalpog‘imda changni ko‘rib, meni tegirmonchi deb o‘yladingmi?

• Aql soqol bilan birga o‘smaydi.

• Aqlni xudo beradi, uni sotib ololmaysan.

• Uddaburon quyonni aravada ham tuta oladi.

• Qushni qo‘yib yuborsang qayta tutolmaysan.

• Chanqog‘ini qondirayotganni ilon ham chaqmaydi.

• Qulog‘i bor-u, teshigi yo‘q.

• Ahmoqning noni dononing qornida.

• Xotinning xo‘jayini ― er, erning xo‘jasi ― qarz.

• Yaxshi og‘riq bo‘lmaydi.

• Yaxshi xotinning bahosi yo‘q.

• Yaxshi otga yem beradilar, yomon otga ― kaltak.

• Qisqa so‘z va uzun arqon yaxshi.

• Yaxshi ho‘kiz bo‘yinturug‘idan ma’lum, yaxshi xotin ― belanchagidan.

• Yaxshi farzand ota uyini quradi.

• Janjal ko‘rmoqchi bo‘lsangiz kambag‘alning uyiga boring.

• Uy yonib ketsa mayli, sichqon qolmasin.

• Tilning suyagi bo‘lmasa-da, o‘zi qancha suyaklarni sindiradi.

• Eshak yetti xil suzishni bilsa-da, suvni ko‘rishi bilan unutadi.

• O’zing kambag‘al bo‘lmasang-da, kambag‘al qo‘shning bor-ku.

• Shakar shirin bo‘lsa-da, nonning o‘rnini bosolmaydi.

• Asal shirin bo‘lsa-da, har kuni yeyish ziyon.

• Aqlli bo‘lsang ham ahmoqdan so‘rashdan uyalma.

• O’zi bitta igna olmoqchi, bir pud temirning narhini so‘raydi.

• Gullagan daraxtdan gul tushadi.

• Suvning qadri suv quriganda bilinadi.

• Jo‘ja tuxumidan ma’lum, bola ― beshigidan.

• Odam odamning yuziga qaraydi, Xudo ― ko‘ngliga.

• Qancha kambag‘allashsang, shuncha yaxshi kiyin.

• Eshakning yuki qancha ko‘p bo‘lsa, shuncha tez yuradi.

• Qora harflar qizil kunlarni olib keladi.

• Shaytonga ko‘ylak kiygizadi.

• Rostgo‘ylik bozorda sotilmaydi.

• Toza oltin zanglamaydi.

• Nasli toza xotinni eridan biladilar.

• Ko‘rga nima kerak? Ikki ko‘z!

• Sut bilan kirgan jon bilan chiqadi.

• Begonaning xotini go‘zalroq ko‘rinadi.

• Boshqaning mehnati bilan to‘q bo‘lolmaysan.

• Begona murda uxlayotgandek tuyuladi.

Davronbek Tojialiyev tarjimalari