• Itlar yo‘q joyda mushuklar huriydi.

• Eshakdan: “Sening nechta xotining bor?”, — deb so‘rashdi. U butun podani ko‘rsatdi.

• Tarbiyasiz otga minib Xudoni esdan chiqaradi, otdan tushib — otni.

• Aroq bilan salomlashib, aql bilan xayrlash.

• Ko‘rlar orasida bir ko‘zli ham qo‘mondon.

• Odam yig‘lab tug‘ilib, ingrab o‘ladi.

• Odamning tug‘ilishi — birinchi kun, uylanishi — ikkinchi kun, o‘lim — uchinchi kun.

• Bitta taqa topib olgan aytarmish: “Bitta ot va uchta taqa yetishmayapti, xolos”.

• To‘q yashab cho‘chqaga aylangandan nochor yashab odam bo‘lgan afzal.

• Sherni qarilik yengganda uni eshak ham tepadi.

• Bukrini go‘r to‘g‘rilaydi, ba’zida u ham foyda bermaydi.

• Quddusda it hurimaydimi?

• Qochuvchi va quvuvchi — ikkalasi ham xudoga duo qiladi.

• Kambag‘al kuniga o‘n marta o‘ladi.

• Sendan omad ketsa — quvib yet, yomonlik yetsa — qoch.

• Qopag‘on itni qaerda o‘ldirsalar o‘sha yerga ko‘madilar.

• Boylik — xudo oldida gunoh, kambag‘allik — odamlar oldida.

• Boylikning ko‘zi ko‘r, u pashshaga o‘xshaydi: goh tezakka qo‘nadi, goh gulga.

• Boy o‘lganga yig‘laydi, kambag‘al — harajatga.

• Boy to‘q bo‘lmaydi, haqiqatgo‘y — och.

• Barmoq og‘risa yurak biladi, yurak og‘risa — hech kim.

• Bemor tuzalsa — tabibni yomon ko‘rib qoladi.

• Katta yelkanni faqatgina kuchli shamol qo‘zg‘ata oladi.

• Katta daraxt kuchli shamolni sevadi.

• So‘rab-so‘rab Quddusga yetasan.

• Urushqoq buqa shoxsiz qoladi.

• Agar asal bo‘lganda pashshalar Bag‘doddan kelardi.

• Suvda daraxt ildizi qurib qolmaydi.

• Suvga tushsang quruq chiqmaysan.

• Dengizdan omon qolgan tomchiga cho‘kib ketdi.

• Sichqonning iniga sherni to‘yga taklif qilishibdi.

• Yarim kechasi ayiq quyoshga sig‘inadi.

• Ayollar yo‘q yurtda urg‘ochi eshakni Quyoshxon deb erkalatishadi.

• Begona dalada begona echki qo‘shiq aytadi.

• Tuyadan so‘rashdi: “Senga arab ohusi yoqadimi?”. “Agar bukri bo‘lganida yanada yaxshi bo‘lardi”, dedi u.

• Tuyaga aytishdi: “Sening bo‘yning qiyshiq”. U dedi: “Mening qaerim qiyshiq emas?”

• Arqon uzun bo‘lsa yaxshi, gap — qisqa bo‘lsa.

• Novda yoshligida egiladi, o‘sib qolsa egolmaysan.

• Sharob ham aqldan, ham xayrdan ayiradi.

• Sharob kattalarga, suv kichiklarga.

• Suv bilan vijdondan boshqa hamma narsa yuviladi.

• Suvni qancha silkisang ham suvligicha qoladi.

• Suv oqar, qumlar qolar.

• Bo‘ri bo‘rining terisni yirtmaydi.

• Meni tegmagan bo‘ri ko‘p yashasin.

• Bo‘ri cho‘pon bo‘lolmaydi, o‘g‘ri — avliyo.

• Bo‘ri o‘lsa, mingta bo‘rivachcha qoladi.

• Bo‘ri itga aytar ekan: “Jasurlik mening yugurishimda va men orqaga qarasam sening dumingni ko‘rsatmasligingda”.

• Bo‘rini bo‘rilardek kutib ol, tulkini — tulkilardek.

• Bo‘rini oyog‘i boqadi.

• Bo‘riga aytishdi: “Seni qo‘ylarga jo‘natamiz, bolangni — qo‘zichoqlarga”. U javob berdi: “Qo‘zichoqqayam, qo‘yga ham o‘zim boraman”.

• O’g‘ri qora tunni orzu qiladi.

• O’g‘ri oilasini boy qilolmaydi, boshqaning oilasini buzadi.

• O’g‘ri o‘g‘rini tunadi.

• O’g‘rini vodiy uch kun yashirdi, tog‘lar — uch yuz kun, baribir topib olishdi.

• Qarg‘ani qum bilan artsang ham oqarmaydi.

• Qarg‘a go‘ng ustida o‘tirib, dumini axlatdan asrarkan.

• Qarg‘a hakkadan tortib oldi, hakka — kurka tovuqdan, bechora jo‘ja qiynalib qoldi.

• Qarg‘ani aslzoda etib tarbiyalashdi, lekin u qag‘illashini qo‘ymadi.

• Dushmanimning dushmani — mening do‘stim.

• Oldingda turuvchi dushman orqada turuvchi do‘stdan afzal.

• Dushmanga — qilich, savdogarga — pul, tegirmonga — suv, omochga — buqa.

• Ezgu ishdan o‘zga hamma narsa o‘tkinchi.

• Mehmonxonaga kirish — mehmonning iznida, chiqish — mezbonning.

• Sevgi yo‘q joyda quvonch ham yo‘q.

• Qo‘yning boshi siqqan teshikka gavdasi ham sig‘adi.

• Qilich kor qilmagan joyda til ham kuchsiz.

• Qaerda chiroyli gullar bo‘lsa, asalari ham o‘sha yerga uchadi.

• Qirg‘iy tuxum qo‘ygan joyda bedana bo‘lmaydi.

• Odamning ko‘zini faqat tuproq to‘ydiradi.

• Ahmoq bosh kal ham bo‘lmaydi, oqarmaydi ham.

• Ahmoqqa yaxshi so‘z aytish — kunduzi chiroq yoqish.

• Chirigan taxta mixni ushlamaydi.

• Chirigan tish bilan yong‘oq chaqolmaysan.

• Bir yil o‘ylab, bir lahzada amalga oshir.

• Bir yoshlik xo‘roz yuz yoshlik tovuqdan afzal.

• Boshimni ko‘tarsam osmonni, egsam yerni ko‘raman.

• Yalangoyoqni yuzta qaroqchi ham o‘g‘irlolmadi.

• Och qolgan it egasini ham qopadi.

• Ochdan so‘rashdi: “Dunyodagi eng og‘ir narsa nima?”. U javob qildi: “Bo‘sh oshqozon”.

• Mehmon mehmonni chaqirdi, mezbon ikkisini ham haydadi.

• Mezbonning uyidagi mehmon eshakka o‘xshaydi: uni qaerga bog‘lamoqchi bo‘lishsa, rozi bo‘lishi kerak.

• Tasqara suyakni ochlikdan emas, baxillikdan yutadi.

• Yuki bor eshakka qamchi urmaydilar.

• Suv toshqinidan, yong‘indan va ayol makridan Xudo asrasin.

• Shaytonga barmog‘ingni tutsang, butun qo‘lingni changallaydi.

• Hadya hadyani talab qiladi. Hadya bilan sirka ham shakardan shirin.

• Bersalar — ol, so‘rasalar — ber.

• “O’n ikkita bo‘tani tarbiyaladi, lekin o‘z yukidan qutulmadi”, — dedi tuya.

• It itga buyurdi, it — quyrug‘iga.

• Quyoshsiz kun tunga o‘xshaydi.

• Daraxt ildizi bilan kuchli, odam — do‘stlari bilan.

• Haqiqat daraxtini toshga eksang ham so‘lib qolmaydi.

• Bitta saltanatda ikki shoh yasholmaydi.

• Yog‘siz go‘shtdan yog‘li sardak chiqmaydi.

• Temir yurak uchun yog‘och hanjar ham yaxshi.

• Dangasaga goh qor yog‘ib qoladi, goh yomg‘ir.

• Omochga ortiqcha ho‘kiz zarar qilmaydi, bulutga — ortiqcha suv.

• Yaxshi xotin yaxshi do‘st va akadan afzal.

• Yaxshi so‘z temir eshikni ochadi.

• Yaxshi qo‘shni chiqayotan Quyoshdan afzal.

• Qarz tirqishdan uyga kirib, o‘sadi-da, so‘ng eshikdan ham chiqolmay qoladi.

• Qarz tushda ham ko‘payadi.

• Qarz ovoz ham chiqarmaydi, uxlashga ham qo‘ymaydi.

• Uzoq ikkilanish qo‘rquvga olib keladi.

• Do‘stning yuziga soladilar, dushmanning — ko‘ziga.

• Ahmoq yo‘qotadi, dono topadi.

• Ahmoqni o‘rgatish — o‘likni davolash.

• Ahmoqqa ish buyur, orqasidan o‘zing yur.

• Seni o‘stirgan shaytonni men tarbiyalaganman.

• Arava o‘tin olib kelmasa, o‘zi o‘tin bo‘ladi.

• Agar bo‘ridan qo‘rqmaganida echki Dog‘istongacha borardi.

• Dunyo yonsa, sen unga kerosin sepasan.

• Agar qichqiriq va eshakning qadri bo‘lganida rus shohi undan boj olardi.

• Agar kal dorisini bilganida avval o‘z boshini davolardi.

• Agar suv sen tomon kelmasa, sen suv tomon bor.

• Agar dushman mendan qochib ketsa — oltin ko‘prikni ko‘rsataman.

• Ko‘zing bilan ko‘rmagan bo‘lsang, yugurma.

• Agar ikki kishi seni “ko‘r” desa — ko‘zingni yum.

• Ikki begona bilgan sirni cho‘chqa ham biladi.

• Bo‘ta biyaning gapini olmasa, bo‘riga yem bo‘ladi.

• Agar xiyonatkor polga o‘tirsa, o‘sha joyni kesib tashla.

• Agar mushuk epchil bo‘lsa, sichqon ham — chaqqon.

• Keraksiz narsani sotib olsang, tez orada kerakli narsani ham sotasan.

• Odamni xonavayron qilmoqchi bo‘lsang, unga har kuni olov berma.

• Agar oyna bo‘lmasa, dunyo oyna bo‘lib xizmat qiladi.

• Yiqilsang ham eshakdan emas, otdan yiqil.

• Agar it aravaning orqasidan yugursa, chananing ham orqasidan yuguradi.

• Agar itlar qatiqni ichib qo‘yishgan bo‘lsa, idishi qaerda qoldi?

• Sening da’vogaring qozi bo‘lsa, senga xudo ham yordam bermaydi.

• Sen yoy bilan bo‘lsang, men qalqon bilanman.

• Mezbon xursand bo‘lmasa, mehmonga ham zerikarli.

• Yomon qo‘shnidan qutulmoqchi bo‘lsang, unga qarz ber.

• Oqsuyakni ko‘rmoqchi bo‘lsang, avval uning darvozabonini ko‘r.

• So‘z aytishdan avval uni kim eshitishini tekshirib ko‘r.

• Temir olovda toblanadi, inson — muhtojlikda.

• Sariq oltin qora kunga.

• Xotin, sharob va ot ko‘pchilik uchun hayot bilan teng turadi.

• Cho‘ponning xotini shohning jazmanidan afzal.

• Ayol kishi soyaga o‘xshaydi: uni quvisang — qochadi, undan qochsang — quviydi.

• Ayol aytarkan: “Mening erimdan qo‘rqmagan — haqiqiy erkak”.

• Ayol aqllidan kamchilik qidiradi, nodondan — fazilat.

• Tirik it o‘lik sherdan afzal.

• Johilning hayoti o‘limdan yomon.

• Hayot olovga o‘xshaydi: uning boshlanishi — alanga, tugashi — kul.

• Tavakkal qilib yashash yashamaslik bilan teng.

• Turna osmonda, yerda unga six tayyorlashadi.

• Hasadchining guli tikanli.

• Hasadchi o‘ladi, lekin suq qoladi.

• Quyonni sixga tiqishdi, u esa haliyam men bilan hazillashishyapti deb o‘ylaydi.

• Botayotgan quyosh chiqayotgan oyga qiyshiq qararkan.

• Yashil bodring o‘zini o‘zi maqtaydi.

• Yaxshilikni faqat o‘ziga qiladigan odam ham yomon bilan barobar.

• Ilon po‘stini tashlasa-da, ilon yurakligicha qoladi.

• Ilm puldan qimmat, o‘tkir qilich to‘pdan kuchli.

• Tilloning qo‘li yo‘q, lekin hamma narsani amalga oshiradi.

• Tish og‘risa sug‘urib qutulasan, qo‘shning yomon bo‘lsa — ko‘chib.

• Tish tish bilan urishdi, og‘iz eshikni ochdi.

• Tishlar — tilning qulfi.

• Hatto bazm ham insonni zeriktiradi.

• Bo‘ri ham och qoladi, oqsuyak ham sinadi.

• Qarg‘a ham bolalaridan mag‘rurlanadi.

• Daraxtning ham vatani bor.

• Belkurakni ham, ketmonni ham bir yog‘ochdan yasaydilar.

• So‘zning ham o‘lchovi bor.

• It ham non-tuzni unutmaydi.

• Oldinda yuruvchi — orqada yuruvchi uchun ko‘prik.

• Uzun soqoli bilan echki o‘zini pop deb o‘ylabdi.

• Qarg‘aning tuxumidan qarg‘a chiqadi.

• Ortiqcha buyuklik Yunonistonni barbod qilibdi.

• Biznikiga kelsang sharob ichasan, senikiga borsak ko‘zingni yumasan.

• Begonaga muhtojlikda yordam berishga shoshil, lekin begonaning bazmiga shoshilma.

• Hamma tulki o‘z dumidan faxrlanadi.

• Hamma qush o‘z inini biladi.

• Hamma it o‘z darvozasida botir.

• Har bir soat bizga dard olib keladi, oxirgisi — o‘lim.

• Sen qanday qarsak chalsang, senga shunday o‘ynab beraman.

• Eshakning dumidek: qisqa ham, uzun ham qilolmaysan.

• Qanday joy solsang, shunday orom olasan.

• O’rmon qanday bo‘lsa, hayvonlari ham shunday.

• Toshni tosh bilan maydalaydilar, temirni temir bilan charxlaydilar.

• Tosh o‘z joyida turganda og‘ir bo‘ladi, jildirsang — yengillashadi.

• Qatiq so‘rasam ayron olib keladi.

• O’g‘ri tovuqni o‘g‘irlab, orqasiga yashirdi, tovuqning dumi tashqarida qoldi.

• Bo‘ri podaga hujum qilsa, qo‘yi bitta odamga kulfat.

• O’g‘riga o‘g‘irlashga hech nima qolmaganida o‘z qalpog‘ini o‘g‘irlar ekan.

• Qiz bola turmushga chiqmoqchi bo‘lsa, uyidagilari bilan urushib qoladi.

• Daraxt qulasa, boltali ham, boltasiz ham unga yuguradi.

• Daryoning chuqurligini bilmagan qayiqchi qayiq ostida qoladi.

• Asal borligida yalab ol.

• Xo‘roz qanotini yozdimi, qichqiradi.

• Ochlik kelganda uyat oradan yo‘qoladi.

• Quyosh hammaga birdek nur sochadi.

• Sen o‘qishga borganingda, men o‘qib bo‘lib, qaytayotgan edim.

• Aql berishganida u yo‘q edi.

• Achchiq dard ko‘rmagan achchiq ko‘z yoshlarni ham to‘kmaydi.

• Kimnidir odam deyishadi, kimnidir — odamcha.

• To‘ygan echki bo‘ri bilan olishuvga borarmish.

• Echkining orqasidan o‘t, otning oldidan o‘t, odamning — ikki tarafidan.

• Echkini sotib oldim, so‘ng sotdim, foyda ko‘rmadim.

• Qayiqqa o‘tirib qayiqchi bilan tortishma.

• Mabodo qarg‘a atirgulni topsa, o‘zini bulbul deb o‘ylaydi.

• Bolta gunoh qilsa, sopi ham gunoh qiladi.

• Senga tayoq ko‘targanni sen ham ur.

• Zimistonni ko‘rmagan ziyoning qadriga yetmaydi.

• Ona yo‘q bo‘lsa, o‘gay ona ham yaxshi.

• Qalampir yemagan bo‘lsang, nega og‘zing achiyapti?

• Xudo bersa ikki qo‘llab beradi, olsa ham ikki qo‘llab oladi.

• Otlar ketsa, dala eshaklarga qoladi.

• Oti yo‘g‘-u, egarni orzu qiladi.

• Bir kun boqib, yuz yil minnat qiladilar.

• Sigirni tuz bilan aldaydilar, odamni — til bilan.

• Mushuk o‘ynaydi — sichqonning yuragi tushadi.

• Mushukning boshiga qazi tushib ketdi, “Xudoyim, doim boshimga shunaqa do‘l yog‘dir”, dedi u.

• Mushukni shunday tutki, tirnog‘i bilan seni tilmasin.

• Dehqon zotli sigir qidiradi, oqsuyak zotli qiz qidiradi.

• Qonni qon bilan yuvib bo‘lmaydi.

• Osmonga axlat otsang, yuzingga yopishadi.

• Kim ko‘zingni maqtasa — u shaytonning elchisi.

• Yoshligida ko‘p yegan, qarilikda ochlikdan o‘ladi.

• Kalamush bo‘rini tutganini kim ko‘ribdi?

• Qal’aning egasi, dalani ham boshqaradi.

• Vaqtida ekkan vaqtida o‘radi.

• Kim qaerda o‘ssa, o‘sha yer unga — Bag‘dod.

• Yo‘lni bilgan qoqinib ketmaydi.

• Kim qalampir yegan bo‘lsa, uning og‘zi achchiq bo‘ladi.

• O’tishni xohlagan toshli qirg‘oqdan ham, chaqirtoshdan ham qo‘rqmaydi.

• Nuqsonsiz do‘st qidirgan yolg‘iz qoladi.

• Ko‘p o‘tin yoqqan, o‘rmonga ko‘p boradi.

• Shamolga qarshi tupursang, betingga yopishadi.

• Qo‘shnisiga ishongan kechki ovqatsiz qoladi.

• Boshini bilmagan oxirini ham tushunmaydi.

• O’z sirlarini saqlashni bilmagan sardor bo‘lolmaydi.

• Haqiqatni yo‘qotgan umrini ham yo‘qotadi.

• Baliq yeyishni xohlagan oyog‘ini ho‘llaydi.

• Otdan tushgan eshakka o‘tirmaydi.

• Oldinda bo‘lgan ertaga orqada bo‘ladi, orqada bo‘lgan ertaga oldinda bo‘ladi.

• Sabr qilgan hamma narsaga erishadi.

• O’g‘irlangan molni saqlagan — o‘g‘ridan battar gunohkor.

• Birovning baxtiga hasad qilgan o‘z baxtini ko‘rmaydi.

• Shovqinga chidamagan temirchi ustaxonasiga bormaydi.

• Ayronni sevgan ayronni o‘ylaydi, pishloqni sevgan — pishloqni.

• Ko‘za maqtangan ekan: “Otda yurmagan bo‘lsam ham, hech qachon piyoda ham yurmaganman”.

• Temirchi — pichoqsiz, tikuvchi — ko‘ylaksiz.

• Suvsar ovga ketib mo‘ynasiz qaytdi.

• Olish-sotish qarindoshlar orasida ham bo‘ladi.

• Tovuq biznikida kurka bo‘lib, tuxumni boshqanikiga qo‘yadi.

• Aql kaltaligi — oyoqqa og‘irlik.

• Bitta chaqaloqlidan ko‘ra, o‘n beshta otliqni mehmon qilgan oson.

• Davlatni boshqarish xotinni boshqarishdan oson.

• Dorini kasal bo‘lgandan so‘ra.

• Dangasaga har kun — bayram.

• Dangasa ish yo‘qligidan qo‘liga bigiz sanchadi.

• Dangasalik — kambag‘allik kaliti.

• Dangasalik — yomonliklar onasi.

• Yozda ilondan qo‘rqqan qishda adyoldan cho‘chadi.

• Tulki tushida tovuq ko‘rarkan.

• Tulki va shoqol bitta yo‘ldan yuradi.

• Yuzidan — pop, ishidan — bo‘ri.

• Bo‘ri ov qiladi, bo‘rini ham ovlashadi.

• Chaqqonlikda chivin sherni yutadi.

• Ovqat yemay uxla, qarzsiz uyg‘onasan.

• Yolg‘onning oyog‘i qisqa.

• Uyingda dushmaning bo‘lganidan sher bilan olishganing afzal.

• Yomon xotindan qopag‘on it afzal.

• Hasad qilgandan taqlid qilgan afzal.

• Sharafni yo‘qotgandan boshni yo‘qotgan afzal.

• Urfni yo‘qotgandan urug‘ni yo‘qotgan afzal.

• Nodon bilan bazm qilgandan dono bilan urushgan afzal.

• Birovning minnatli oshidan ochdan o‘lgan afzal.

• Yaxshi aka dushmaningda bo‘lsa ham o‘lmasin!

• Tishsiz mehmonni sevaman.

• Sevgi, olov va yo‘talni yashirib bo‘lmaydi.

• Sevgi gulni qidiradi, rashk — tikanni.

• Sevgi uyat bilmaydi.

• Onasini sevib, bolasini erkalatadi.

• Quymoqni suyib, qozonni yalaydilar.

• Tepish eshakka uyat emas.

• May yomg‘iri — oltin, iyunniki — kumush, iyulniki — olov.

• Qo‘rqoq — ahmoqning sherigi.

• Ayiq ayiqni begona uzumzorga mehmonga chaqirdi.

• Ayiq uxlab qoldi, sichqonlar esa unga go‘r qazishni boshladilar.

• Ayiqni uzumzorga qo‘riqchilikka qo‘ydilar: hech kimni u yerga qo‘ymadi, u yerdan hech nimani ham qoldirmadi.

• Ayiqni ko‘rdilar, lekin izini qidiryaptilar.

• Ayiqni o‘z yog‘i bezovta qiladi.

• Asal yaxshi, ammo uning ham qatroni bor.

• O’lik o‘likdan qabrgacha kuzatib qo‘yishni iltimos qildi.

• Yosh bolani va esipastni muhokama qilmaydilar.

• Mening dushmanim — vijdonim.

• Ho‘l til nimalarni gapirmaydi.

• Yoshlikni yangi ko‘ylakni asaragandek asrash kerak.

• Dengiz bo‘tqaga aylansa, omadsizga qoshiq topilmaydi.

• Er — ishchi, xotin — quruvchi, er g‘isht tashiydi — xotin quradi.

• Erkak uy qurdi — ayol buzdi, ayol qurdi — uni shayton ham buza olmadi.

• Pashshalar asal oqqan tomonda yig‘iladilar.

• Sichqon omborda ochlikdan o‘lmaydi.

• Sichqon iniga kiryapti, dumiga oshqovoq boylab olgan.

• Sichqon kemirib-kemirib mushukkacha boradi.

• Urushda qo‘lga tushgan har qanday qurol — eng yaxshi qurol.

• Chirigan arqon bilan chuqurga tusha olmaysan.

• Ayol kishiga it ham hurimaydi.

• Katta hayvonga katta itlar ovga chiqadi.

• Axlatxonada qo‘ziqorin katta o‘sadi, lekin tez to‘kiladi.

• Begona xotindan umid qilib o‘rin yozma.

• Bu dunyoda faqat bir narsa tilsiz gapiradi — to‘g‘rilik.

• Qo‘rqqan it o‘n yil daraxtga huriydi.

• Xalq qochsa sen ham yugur, to‘xtasa sen ham to‘xta.

• Majburan tortib oladilar, lekin majburan bermaydilar.

• Tortilgan arqon tez uziladi.

• Qilichning qisqaligi kulfat emas, ozroq oldinga yursang dushmanga yetadi.

• Ninachi burgutning tuxumini olib qochganiga hech kim ishonmaydi.

• O’z akangga ham ishonma, lekin qiyshiq bo‘lsa ham o‘z ko‘zingga ishon.

• Eshakka yuklangan hamma narsani ham unga beravermaydilar.

• Ko‘zada har doim ham suv tashilmaydi.

• Hamma quloq ham sirlarni eshitavermaydi.

• Bolaga va’da berma, mabodo va’da bersang, albatta uni bajar.

• Tez turgiziladigan joyga o‘tirma.

• Bozorda sham qimmatligini muhokama qilish ko‘rlarga emas.

• Pishmagan mevani uzma, pishsa o‘zi to‘kiladi.

• Eshak oyog‘ini sindirishidan qo‘rqsa, temirni tepmaydi.

• Tarbiyasiz ustozini yomon ko‘radi.

• Qalliq kuylaydi, kelin yig‘laydi.

• Kelinga bulutli kun ham tongga o‘xshaydi.

• Kasallik ko‘p, davo bitta.

• Chaqirilmagan mehmon — vabodan yomon.

• Bexos chiqib qolgan kunda aravani to‘ntaradi.

• Akang bo‘lmasa, qardosh qidir.

• Odam bo‘lmasa o‘choq bilan gaplash.

• Tulki kunduzi nimani o‘ylasa, kechasi o‘sha tushiga kiradi.

• Bo‘tqadan kuygan ayronni ham puflab ichadi.

• Kuyganning ustiga qaynoq suv quyadilar.

• Kesilgan qanot bilan burgut ham ucha olmaydi.

• O’tni shunday o‘chirki, tutuni chiqmasin.

• Bitta ahmoq olmosni dengizga tashlasa mingta dono ham topib berolmaydi.

• Bitta sog‘lom ko‘z ikkita qiyshiq ko‘zdan afzal.

• Bitta barmoqni yoqsang hammasi yonadi.

• Bitta boychechak bilan bahor kelib qolmaydi.

• Birinchi uchrashuv — tanishuv, ikkinchisi — do‘stlashuv.

• Qo‘ldagi bitta qushcha daraxtda o‘tirgan uchta qushdan afzal.

• Bitta sakrash bilan bedanani tutolmaysan.

• Daraxtda bitta olma, u ham chirigan.

• Bitta qo‘l bilan qarsak chalolmaysan.

• Ayiq seni yengsa — uni “otam” de.

• Eshak yukni xohlasa bulutga qaraydi.

• Eshak yemga ketib, egarsiz aytdi.

• Eshakni to‘yga aytib, unda suv tashidilar.

• Eshakka eshak egari mos tushadi.

• Katta daraxtdan katta yaproqlar tushadi.

• Ituzumdan uzum kutma.

• Kulfatdan qochib, azobga tutildi.

• Uchqundan katta daraxtlar yonadi.

• Chayono‘t ildizidan chayono‘t o‘sadi.

• Ko‘p so‘zlashdan bosh og‘riydi, ko‘p yeyishdan — oshqozon.

• Tepkidan og‘riq yo‘q, uyat bor.

• Haqiqatdan o‘lik ham cho‘qinadi.

• Itdan qo‘zichoq kutma.

• Ota la’natlasa — soqoli tasdiqlaydi, ona la’natlasa — ko‘kragi qaytaradi.

• Ota o‘g‘liga uzumzorni hadya qildi, o‘g‘il otaga bir shingil ham bermadi.

• O’smirning o‘qishdan aqli kiradi, temir olovda yumshaydi.

• Bedana zo‘rg‘a bir marta daraxtga qo‘ngandi, daraxtning shoxi uzilib tushdi.

• Yig‘i va qichqiriq dushmanni qo‘rqitmaydi.

• Yomon baliqchi suvni loyqalatadi.

• Rangi — yoqut, ta’mi — suv.

• G’olib g‘olibni doim ta’qib qiladi.

• Qishdagi quyoshdan atirgul o‘smaydi.

• Aqlli o‘ylaguncha, nodon tog‘dan oshadi.

• Haqiqatgo‘y o‘lmaguncha uning ishlari ko‘rinmaydi.

• Dala ko‘zsiz emas, devor quloqsiz emas.

• Itni eslasang qo‘lingga tayoq ol.

• Chumolini oyog‘ingga qo‘y, u boshinggacha boradi.

• Biyaga qarab, toyni sotib ol.

• Rost so‘z doim yomon, yaxshisi esa doim ham rost bo‘lavermaydi.

• Kirishdan avval chiqishni o‘yla.

• Bitta ho‘kizni boshqalari orasiga qo‘ysang, yo rangi o‘zgaradi, yo qilig‘i.

• Bo‘ri seni mehmonga chaqirsa — bor, faqat iting bilan birga bor.

• Yangi do‘stlar top, lekin eskisini unutma.

• Tog‘ haqida cho‘pondan so‘ra, vodiy haqida — qo‘shchidan.

• Uzoqdagi qirg‘oqni so‘rasang, yaqindagisini olasan.

• Qush qaerga xohlasa o‘sha yerga in quradi.

• Qush qanoti bilan faxrlanadi, ayol — eri bilan.

• Qush qanoti bilan go‘zal, ayol — sochi bilan.

• Bo‘sh boshoq tepaga qaraydi, to‘la boshoq — pastga.

• Mayli meni tergasinlar, lekin achinmasinlar.

• Qul bo‘lish oson, odam bo‘lish qiyin.

• Buzish oson, o‘zing qurib ko‘r-chi.

• Daryo o‘zanini yo‘qotmaydi.

• Ota-ona — bola uchun, bolalar — o‘zi uchun.

• Bir marta tug‘ilgan bir marta o‘ladi.

• Atirgul axlatxonada ham o‘saveradi.

• Atirgulni ter, tikanini yoqib yubor.

• Shudring yomg‘ir emas, lekin foydali.

• Bo‘yi osmongacha, boshi shamoldek.

• Qo‘l qo‘lni yuvadi, ikkalasi — yuzni.

• Qarmoqdan qutulgan baliq kattadek tuyuladi.

• Baliqqa daryoda baho berib bo‘lmaydi.

• Baliqni dumidan ushlab bo‘lmaydi.

• Burganing terisini shilib, yog‘ini oladilar.

• O’g‘ri bilan yursang, seni ham o‘g‘ri deyishadi.

• Otni boshqarolmay, egarni sindirdi.

• Yaxshi so‘z bilan tog‘ echkisini ham sog‘sa bo‘ladi.

• Yuvilmagan yuz bilan singilni ham akaga ko‘rsatma.

• Olov bilan hazillashib bo‘lmaydi, suvga ishonib bo‘lmaydi.

• It bilan do‘stlash, ammo tayoqni tashlama.

• Salatni shunday tayyorlaydilar: saxiy yog‘ quyadi, ziqna sirka qo‘shadi, aqlli tuz soladi, nodon aralashtiradi.

• O’zi bichganni o‘zi tikadi.

• Inson uchun eng qiyin narsa — o‘zini bilish.

• Eng uzun yo‘lni ham qadamba-qadam bosib o‘tsa bo‘ladi, eng katta toshni ham oz-ozdan maydalasa bo‘ladi.

• Janjalkash ayol itni bog‘lab qo‘yib, o‘zi hurishni boshladi.

• Ustidan — ola, ostidan — yalang‘och.

• Sham o‘zini yoritmaydi.

• O’zingning qirchang‘i oting birovning arg‘umog‘idan afzal.

• Yaxshilik qilsang, uni tuzlab ham ber (ya’ni, yaxshilikni oxirigacha qil).

• Egar topilganda — ot yo‘q, ot topilganda — egar yo‘q.

• Inson o‘ziga qilgan yomonlikni yetti shayton birlashib ham qilolmaydi.

• Dononing yuragi yig‘i bor joyda, johilning yuragi qichqiriq bor joyda.

• Yurakda — Rustam, ishda — shilliqurt.

• Opa ukasi uchun o‘ladi, uka opasi uchun emas.

• Eshakka o‘tirish uyat, undan yiqilish — undan-da uyatli.

• Kuch keldi — haqiqat eshikdan chiqdi.

• So‘na otning ham, eshakning ham birdek dumi ostiga qo‘nadi.

• Ko‘r ko‘zi ochiqni aldab ketdi.

• So‘z — o‘q: otsang — qaytib kelmaydi.

• O’lim uyatdan afzal, u ikkisi — do‘zax.

• Sharafli o‘lim — mardning orzusi.

• Bug‘doy yonsa, poxolga kulgi.

• Mahorat kuchdan afzal, agar vaqtida ishlatilsa.

• It oqsoqlikdan o‘lmaydi.

• It shoshilib, ko‘r kuchuklar tug‘di.

• It itning terisini yirtmaydi.

• It bizniki, lekin boshqaning bo‘yinbog‘ida.

• Tishlamaydigan it uzoqdan huriydi.

• “Meni tuta oladigan itni bir nigohidan bilaman”, — dedi bo‘ri.

• Itning dumi yetti yil quvurda turdi, lekin tekis bo‘lmadi.

• Vijdon tishsiz, lekin tishlaydi.

• Rozilik devordan qattiq.

• Quyosh bitta, lekin hammani har xil isitadi.

• Tuzni eshakda tashib, unga yalash uchun bermadilar.

• Qo‘shni qo‘shniga — bo‘ri.

• Uxlayotganni ilon ham chaqmaydi.

• Qari xotira bilan yashaydi, yosh — kutish bilan.

• Qari buqani bo‘yinturuqqa o‘rgatgandan ko‘ra so‘yish osonroq.

• Eski do‘st va eski yo‘l tez yo‘qotiladi.

• Qarilik Rustamni ham yengdi.

• Yuz marta ur, lekin bir marta tingla.

• Turgan suv sasib qoladi.

• Gunoh qilishni bildingmi, tavba qilishni ham bil.

• Baxt uch marta eshik qoqadi, agar ochmasang boshqasiga ketadi.

• O’g‘il otasini raqsga o‘rgatdi.

• O’g‘il meniki, aqli esa o‘ziniki.

• To‘q pop och bo‘ridan yomon.

• To‘q qirg‘iy qo‘lga qo‘nmaydi.

• Sir — ikki kishi orasida, uchinchi odam bilsa butun dunyo biladi.

• It egasini tanimaydi.

• Shunday savat to‘qinglarki, sizlarning bolalaringizga ham kerak bo‘lsin. (Bir joyda shunday odat bor ekan: odam qarisa, uni savatga o‘tqizib, qoyadan tashlab yuborisharkan. Bir ko‘r qariyaning ham bolalari otalariga savat to‘qishni boshlashibdi. Ularning gaplarini eshitgan qariya so‘rabdi: “Nima qilyapsizlar?”. — “Savat to‘qiyapmiz”, — deyishibdi ular. “Kimga to‘qiyotganingizni bilaman. Shunday savat to‘qinglarki, u sizning bolalaringizga ham kerak bo‘lsin”, — debdi qariya. Buni eshitib bolalari qora niyatlaridan qaytishgan ekan).

• Sabr — jannat kaliti.

• Bolta kichkina bo‘lsa-da katta daraxtlarni yiqitadi.

• Qilgan gapirmaydi, qilmagan ko‘p gapiradi.

• Katta kemani yasagan usta kosibning qanday qilib oyoq kiyim tikishiga lol qolar ekan.

• Kechasi bilan yer haydagan ham o‘ldi.

• Baxtsizlikda chidamsiz bo‘lgan odam — baxtsiz.

• Dunyodagi eng qiyin narsa — yaxshi nom qozonish.

• Quvnoq davraga shoshilma, muhtojlik bor joyga shoshil.

• Boyning xo‘rozi ham tug‘adi.

• Novvoyning xizmatkori va iti doim och.

• Enaga ikkita bo‘lsa chaqaloq ochdan o‘ladi.

• Nodon qo‘shnidan olov ham so‘rama.

• Asali bor qo‘lini yalaydi.

• Qo‘yi yo‘qning pichog‘i o‘tmas.

• Chumolining ko‘zi yo‘q edi, u kipriklari bilan ibodat qilardi.

• Johilning aqli boshida emas, ko‘zida.

• To‘ymasning xizmatkori va iti och.

• Burgutning ikkitadan ortiq jo‘jasi bo‘lmaydi.

• Eshakning shoxi o‘smadi — u o‘zini hamon ho‘tikcha hisoblaydi.

• Asalarining boshi asalda, lekin hamon asal qidiradi.

• Omadlining xotini kuladi, omadsizning buqasi o‘ladi.

• Yaxshi ovchining quroli zanglamaydi.

• Zarar qalampirdan achchiq.

• Tulkini ko‘rsang — ot, tutsang — terisini shil.

• So‘lib qolgan atirgul ham chayono‘tdan afzal.

• Nasihat puldan qimmat.

• Vijdon azobi qamchidan kuchli.

• Tuyani o‘g‘irlagan ham, ignani o‘g‘irlagan ham — o‘g‘ri.

• Qo‘shningning aqlini qarzga ololmaysan.

• Nodon do‘stdan aqlli dushman afzal.

• Xirmonni kutadilar.

• Cho‘kkan yana suvga tushibdi.

• O’rganish boylikdan afzal.

• O’rganish — bilimning urug‘i, bilim — baxtning urug‘i.

• Maqtanchoqlik — qo‘rqoqning odati.

• Yaxshi otga arpa qo‘shadilar, yomon otga — qamchi.

• Yaxshi shogird — ustaning quvonchi.

• Bo‘rining yetti terisini shilib olsang ham bo‘riligicha qoladi.

• Botir jangda jasorat bilan o‘ladi, qo‘rqoq — otxonada uchrashuv kutib.

• Qoralamoq maqtamoqdan oson.

• Vaqtlar boshqaradi, shohlar emas.

• Shoh g‘azablansa — xalqqa bor, xalq g‘azablansa — qoch.

• Boylikning qadrini uni topganda bilasan, do‘stning qadrini — yo‘qotganda.

• Odam yuragi bilan kuchli, daraxt — ildizi bilan.

• Odam odatlaridan emas, iymonidan tez ayriladi.

• Odam odamga intiladi, hayvon — o‘rmonga.

• Go‘ngni qancha kovlasang, shuncha sasiydi.

• Gap qancha ko‘p bo‘lsa, ish shuncha oz bo‘ladi.

• Sarimsoqning hidi sirkada uch yil saqlanadi.

• Chinor baland o‘sgani bilan meva bermaydi.

• Yozda g‘amlaganing qishda kerak bo‘ladi.

• Boshqalar qilsa yuragim og‘riydi, o‘zim qilsam — belim.

• Kabobni shunday qilki, siz ham, kabob ham kuymasin.

• Zararkunanda mushuk qo‘lda tayoq ko‘rsa — devorga yuguradi.

• “Men va bo‘ri tuyani yiqitdik”, — debdi tulki.

• Til suyaksiz, so‘z bojsiz.

• Karning tilini onasi tushunadi.

• Odamning tili sharaf ham, uyat ham keltiradi.

• Oxur sigirga bormaydi.

Davronbek Tojialiyev tarjimalari