Orifjon degan jiyanim ajoyib chiqdi. Kuni kecha uyimizga kelganida qilgan to’polonlari uchun endi dakki bermoqchi bo’lib tursam, menga qarab, ko’rsatgich barmog’ini yuqori qilib, “Olloh bitta!” desa bo’ladimi!? Dakki o’rniga peshonasini silab qo’ydim * * * Yana o’sha jiyanim, men tushirgan bolalar do’koni rasmlarini ko’rayotib, maniken bolakayga ko’zi tushib qolib, Uyat, uyat! deyapti.
XXI АСР ЁЗМА ОҒЗАКИ ТИЛИ ҲАҚИДА ЎЙЛАР Давронбек ТОЖИАЛИЕВ www.ziyouz.com портали асосчиси ва бош муҳаррири Интернет мақолалари эркинроқ ёзилиши табиий. Бироқ адабий тил меъёрларини бузиб, шева ва жаргонлардан фойдаланиш кишини ранжитади. Баъзи Интернет саҳифаларидаги суҳбатлар ҳеч қандай таҳрирсиз ҳавола этиляпти, натижада, тушунарсиз, тўмтоқ услуб юзага келяпти. Бу, аввало, тилимизнинг бузилишига олиб келса, иккинчи томондан, ўқувчида интервью берувчи шахс ҳақида ёмон Давоми …
Bir tanishimning o’g’li bobosinikiga (onasining dadasinikiga) boribdi. Uyga kelgandan so’ng, dadasi bilan gaplashayotib dermish: – Dada, anu bobom juda yaramas odam ekan… Dadasi hayron, bobosi bolaga qanday yaramaslik qildiiykan, degan xavotirda undan so’rabdi: – Nima qildilar bobong senga? – Uylariga kelganimda anau sigirni sanga, olib keturasan, degandilar, ketayotganimda esa bermadilar… * * * Bolalarni aldab bo’lmaydi. Ular hamma narsani bilishadi. Давоми …
Yoshlari 80 dan oshib qolgan Sobir hoji ota hikoya qiladilar: “Xalqimizning diniy ma’rifati toptalgan sovet yillarida Marg’ilondagi eng katta savdo timida katta yong’in bo’lib, hammaning ko’ngliga g’ulg’ula tushibdi. Yong’indan xabar topgan Mirhojiboyning og’illari otalari oldiga yugurib kelib, mollarini qutqarish chorasini ko’rishlikni aytishibdi. Shunda Mirhojiboy: “Parvo qilmanglar, men molimning zakotini berganman, zakoti berilgan mol yonmaydi, uni O’zi asraydi” deb hotirjam o’tiravergan Давоми …
Mashinada ketayotib, radio tinglab ketishga to’g’ri keldi. Qaysidir kanaldan “intellektual o’yin” bo’layotgan ekan. Boshlovchi: – Hurmatli tinglovchilar, intellektual o’yinimizda berilgan savollarga javob bergan tinglovchi yaqinlariga salom va tabriklarini yo’llash imkoniga ega bo’ladi. Shoshiling. Telefon raqamlarimiz 8181. Tezda qo’ng’iroq bo’ldi. Tanishuvdan so’ng boshlovchi savolini berdi: – Norvegiyaning poytaxti qayer? – Variantlar bormi? – Variantlar yo’q. Yordam: 4 harfdan iborat. – Eron. Давоми …
Faqatgina bolalarga xos bo’lgan til mavjud bo’lib, unda bola predmetlarning holati, ovoziga taqlid qilgan holda turli so’zlarni kashf qiladi. Odatda u so’zlar biz ishlatadigan so’zlarga to’g’eri kelmaydi. Masalan, bola mashina motorining ovoziga taqlid qilib, uni “didiit” yoki “pipiip” deb nomlaydi. Quyida ana shunday so’zlardan ba’zilarini keltirdim. Siz ham davom ettirasiz degan umiddaman. Nanna – non Ashsha – ovqat Chu, imma Давоми …
Шоҳимардонда йўқолиб кетаётган бир қанча миллий урф-одат, анъаналаримиз сақланиб қолган. Ана шундай авлоддан авлодга ўтиб, камол топаётган анъаналардан бири полвонлик ва дорбозлик ўйинларидир. Қадимдан Шоҳимардон полвон ва дорбозлари юртимиз ва жаҳоннинг кўплаб давлатларида бўлиб, ўзларининг куч ва маҳоратларини намойиш этганлар. Айни пайтда Шоҳимардон марказидаги иккита дор майдонида навбат билан 3 та полвонлик ва дорбозлик труппалари ўз санъатини намойиш этмоқда: Лочин Давоми …
Қишлоқда битта жомеъ масжиди мавжуд бўлиб, унинг қурилиши 2007 йилдан (1426 ҳижрий йил, Рамазон ойи) бошланган. Айни пайтда ички пардозлаш ишлари давом этмоқда. Маҳаллий аҳолининг айтишича, масжид мажмуасини “қўқонлик ҳазрат” қурдирган экан. Масжид 3 қаватдан иборат, минораси ва ёнидаги хонақоҳ билан эски масжид биноси ўрнида қад кўтарган. Тоғ ёнбағрида қад кўтарган мажмуа архитектураси ноанъанавий бўлиб, водийда бу типдаги бошқа меъморчилик Давоми …
Гавжум қадамжолар Шоҳимардон марказидан узоқроқда бўлган, асосан машинада бориб кўриладиган масканлар: Ёрдон – Шоҳимардоннинг ғарб тарафида, қишлоқ марказидан 5 километр узоқликда жойлашган. Шоҳимардон марказидан бу ерга қатновчи таксилар ҳар бир пассажир учун 500 сўмдан ҳақ олишади. Ёрдон қишлоғи ўзининг арчалари, сойлари, қизилтошли тоғлари билан машҳур. Одатда, саёҳатчилар Ёрдонга Оқсувнинг кенгайган қисмини, юқоридан тушувчи бошқа сойнинг Оқсув билан қўшилиш жойидаги шаршарани Давоми …
Бундан юз йиллар аввал шоир Муқимий Қўқондан Шоҳимардонга саёҳат қилар экан, ўзи кунлар юриб ўтган қишлоқлари ҳақида ҳикояларини ҳажвий усулда назм этган эди. Менинг назмга ҳам, ҳажвга ҳам уқувим йўқ. ХХI аср Шоҳимардонида кўрган-кечирганларимни янги замон усулида тақдим этгим келди. Шоҳимардон қишлоғи ҳақида Шоҳимардон – Фарғона вилояти, Фарғона туманидаги қишлоқ. Ҳамма тарафи Қирғизистон билан чегарадош Ўзбекистон ҳудуди. Аҳолиси 5000 кишидан Давоми …